Morze Śródziemne to po turecku Akdeniz czyli "Białe Morze". Wybrzeże Morza Śródziemnego wyznacza południową granicę Turcji.
Podział geograficzny regionu
Ze względów geograficznych i historycznych wybrzeże to dzieli się na cztery części:
Wybrzeże Licyjskie
Jest to region Turcji bardzo licznie odwiedzany przez zagranicznych turystów, którzy przybywają tu głównie w poszukiwaniu słońca i pięknych plaż. Rozciąga się od Fethiye na zachodzie po Antalya na wschodzie.
Zdjęcie udostępnił nam użytkownik portalu TwS piotrmx.
Zachodnia część wybrzeża nosi nazwę Licji od dawnych mieszkańców tej krainy - Licyjczyków. Byli oni spokrewnieni ze słynnym ludem Hetytów i osiedlili się w tej części Azji Mniejszej około 1400 roku przed naszą erą. Od VI wieku p.n.e. Licja znajdowała się pod panowaniem Persów, a w 334 roku p.n.e. ziemie te zostały zdobyte przez Aleksandra Macedońskiego. Następnie panował tu syryjski władca Antioch III, który uległ z kolei Rzymianom.
Dowiedz się więcej o historii starożytnej Licji.
W czasach nowożytnych Licja była regionem nieco zapomnianym, leżącym na uboczu głównych wydarzeń. Renesans nastąpił w latach osiemdziesiątych XX wieku, gdy Licja, połączona siecią dróg z resztą Turcji, została ponownie odkryta. Obecnie jest jednym z najczęściej odwiedzanych części Turcji, a jej główne kurorty to Fethiye czy Ölüdeniz.
Zobacz mapę Wybrzeża Licyjskiego.
Pamfilia
Pamfilia, to prawdopodobnie najliczniej odwiedzany region Turcji. Jej granice wyznacza Antalya na zachodzie i Alanya na wschodzie. Nazywana jest sercem wybrzeża Morza Śródziemnego. Jej urok przyćmiewają betonowe miejscowości turystyki masowej, ale nic nie jest w stanie zniszczyć jej niezaprzeczalnego piękna.
Zobacz mapę kurortów na Riwierze Tureckiej.
Zachodnia Cylicja
Zachodnia Cylicja, ciągnąca się od Alanyi na zachodzie po Adanę na wschodzie, to rejon rzadziej odwiedzany przez turystów zagranicznych, ale bardzo popularny wśród tureckich letników. Kręte górskie drogi utrudniają dojazd, ale zmęczeni podróżni znajdą tu ciszę i spokój wśród bananowych gajów.
Wschodnia Cylicja
Wschodnia Cylicja to rejon Antakyi. Jest to żyzna równina Çukurova, gdzie uprawia się bawełnę. Rejon Hatayu to powiew orientu, zwłaszcza dla turystów z zachodu.
Rolnictwo
Żyzne ziemie oraz ciepły klimat czynią Wybrzeże Śródziemnomorskie Turcji idealnym terenem pod uprawę owoców cytrusowych, winogron, fig, bananów (z których słynie Anamur), melonów, arbuzów (najsmaczniejsze pochodzą ponoć z okolic Adany), rozmaitych warzyw, jęczmienia i pszenicy.
Zachodnia część Wybrzeża Śródziemnomorskiego to tak zwany szlak jabłoniowy, ze względu na ogromną ilość sadów owocowych, w których uprawia się nie tylko jabłka, ale również pomarańcze czy... pomidory. Z soczystych pomarańczy oraz przepysznych melonów słynie w całej Turcji miejscowość Finike.
Wschodnia część Wybrzeża Morza Śródziemnego to jedyny obszar w Turcji, na którym rosną owoce egzotyczne, takie jak mango, guawa, papaja, kiwi czy awokado.
Na terenach dodatkowo nawodnionych uprawia się tu również ryż i bawełnę. Najsilniej rozwiniętym rolniczo obszarem tego regionu jest równina Çukurova nieopodal Adany.
Przemysł
Chociaż region Turcji Śródziemnomorskiej kojarzy się głównie z przemysłem turystycznym, to rozwijane są tu również inne gałęzie przemysłu. Główne ośrodki przemysłowe, patrząc z zachodu na wschód, to: Antalya (tak, tak, nie tylko hotele znajdują się w tym kurorcie), Mersin i Adana.
W okolicach Antalyi wydobywa się bardzo ważne dla tureckiej gospodarki surowce: chrom i mangan. Antalya słynie również z produkcji tradycyjnych dywanów o charakterystycznych dla regionu wzorach. Swoją drogą inna typowo wypoczynkowa miejscowość regionu - Fethiye - to również ośrodek wydobycia chromu i magnezytu.
Mersin to nie tylko bardzo ważne miasto portowe, lecz również istotny ośrodek przemysłowy, w którym mieści się rafineria ropy naftowej, a z lżejszych gałęzi przemysłu - zakłady tekstylne. Znana turecka firma Paşabahçe ma tutaj zakład produkcji wyrobów szklanych i porcelanowych.
Z kolei Adana, słynąca raczej z okolicznego rolnictwa, posiada rozwinięty przemysł, w szczególności związany z przetwórstwem plonów. Mieści się w niej między innymi browar oraz zakłady włókiennicze, produkujące tkaniny bawełniane. Znajdziemy tu również cementownię.
Inne uprzemysłowione miasta regionu to Antakya, w której produkuje się tkaniny jedwabne, İskenderun - ośrodek przemysłu ciężkiego (huta i zakłady chemiczne) oraz Keçiborlu w prowincji Isparta, gdzie rafinuje się siarkę.
Kuchnia regionalna
Wybrzeże Morza Śródziemnego to najczęściej odwiedzana przez wczasowiczów część Turcji. Dlatego też na pierwszy rzut oka w śródziemnomorskich kurortach trudno jest odnaleźć smaki autentycznej kuchni tureckiej, o jej lokalnych odmianach nie wspominając. Spacer głównymi ulicami Alanyi czy Side może nas tylko utwierdzić przekonaniu, że autentyczna kuchnia turecka ogranicza się do döner kebaba, czyli znanego na całym świecie tureckiego fast-fooda. Dodatkowo, wystawiane przed restauracjami menu zaciemniają obraz, zachęcając podróżnych do skosztowania sznycli wiedeńskich czy jajek na bekonie...
Chociaż dla wielu brzmi to jak utarty slogan, aby odnaleźć w tej części Turcji prawdziwe tureckie smaki, trzeba oddalić się od głównych deptaków i zagłębić w boczne uliczki, najlepiej w okolicach targów i bazarów, oraz poszukać miejsc, gdzie jadają miejscowi. Oczywiście nie należy przy tym zaniedbać wyglądu miejsca, jego higieny, a przede wszystkim trzeba iść za głosem swojego nosa.
Turecka odmiana kuchni śródziemnomorskiej charakteryzuje się użyciem dużych ilości oliwy z oliwek, ryb i owoców morza. Dodatkowo nie należy zapominać o lokalnych specjalnościach, takich jak banany z Anamuru czy pomarańcze z Finike.
Najpopularniejszymi gatunkami ryb, podawanymi na Wybrzeżu Śródziemnomorskim, są: czerwona brzana (mercan), błękitek (lüfer), barwena (barbunya) i tuńczyk bonito (palamut).
Najsłynniejszą lokalną odmianą kebaba jest pochodzący z Antalyi tandır kebabı - czyli jagnię pieczone w specjalnym glinianym piecu wbudowanym w ziemię. Kebab ten jest zwyczajowo podawany z sałatką z białej fasoli (piyaz).
Będąc w Alanyi warto poszukać lokanty serwującej hülüklü düğün çorbası - zupy ugotowanej z dodatkiem flaczków i ciecierzycy oraz potrawy nazywanej laba czyli faszerowanych żeberek z ryżem, orzechami i warzywami. Alanya słynie również z produkcji dżemów, które oprócz oczywistych smaków, takich jak wiśniowy czy morelowy, występują w odmianach rzadziej spotykanych, a więc różanej, marchewkowej czy... bakłażanowej.
Podróżując wzdłuż wybrzeża na wschód można zauważyć, że dania robią się coraz bardziej pikantne. W okolicach Adany sztandarową potrawą, znaną zresztą w całym kraju, jest Adana kebabı - ostro przyprawione mielone mięso, opiekane na szpadkach nad ogniem i podawane z dodatkiem ryżu, pide oraz grilowanych warzyw. Kebab możemy popić lokalnym napojem - şalgam suyu - czyli sokiem z rzepy. Ponadto w Adanie warto popróbować lokalnych owoców, w tym egzotycznych mango, papai czy awokado. Nie rosną one w Turcji w żadnym innym regionie.
Daleki wschód Wybrzeża Śródziemnomorskiego to powiew kuchni orientalnej, z widocznymi wpływami arabskimi, pochodzącymi z Syrii. W Antakyi możemy zasmakować w humusie. Jest to masa przygotowywana z ciecierzycy z dodatkiem oleju sezamowego. W tej części regionu częściej niż na zachodzie dania są serwowane z bulgurem, a nie z ryżem. Słodycze natomiast częściej zawierają orzechy włoskie zamiast pistacji.
Przeczytaj więcej o miastach tego regionu: Adana, Alanya, Anamur, Antakya, Antalya, Belek, Cambazlı, Çıralı, Demre, Eğirdir, Finike, Gazipaşa, İskenderun, Isparta, Kahramanmaraş, Kaleköy, Kaş, Kemer, Kızkalesi, Korkuteli, Manavgat, Mersin, Narlıkuyu, Osmaniye, Patara, Samandağ, Side, Silifke, Tarsus, Ulupınar, Uzuncaburç, Yalvaç.
Przeczytaj więcej o zabytkach tego regionu: Alalakh, Anamurium, Antiochia ad Cragum, Antiochia Pizydyjska, Ariassos, Aspendos, Bizantyjskie cysterny w Silifke, Dzielnica Kaleiçi w Antalyi, Elaiussa Sebaste, Eshab-ı Kehf (Tarsus), Hıdırlı, Iotape, Işıkkale, Kanlıdivane, Karakabaklı, Karatepe-Aslantaş, Kastabala, Kibyra, Klasztor Szymona Słupnika Młodszego na Cudownej Górze, Ksantos, Letoon, Limyra, Lyrbe, Naula, Olba, Olympos, Perge, Phaselis, Pompeiopolis, Selge, Selinus, Sillyon, Sinekkale, Syedra, Termessos, Tlos.
Przeczytaj więcej o cudach natury tego regionu: Cennet ve Cehennem, Jaskinia Cüceler, Jaskinia Damlataş, Jaskinia Dim, Jaskinia Karain, Jezioro Salda, Kanion Sapadere, Ognie Chimery, Park Karaalioğlu w Antalyi, Wodospady Düden, Wodospady Kurşunlu, Zbiornik zaporowy Oymapınar.
Sprawdź pogodę na Wybrzeżu Śródziemnomorskim.