Jaskinia Karain

Region: 

Współrzędne GPS: 37.076302, 30.570700

Jaskinia Karain (tr. Karain Mağarası) to jedno z tych miejsc o ogromnym znaczeniu historycznym, w przypadku którego podróżni potrzebują wiele samozaparcia, żeby się do niego dostać, a na miejscu muszą bardzo wysilić wyobraźnię i posiłkować się wiedzą na temat prehistorii, aby w pełni docenić to doświadczenie. Położona w pobliżu Antalyi jaskinia była zamieszkiwana przez przodków współczesnego człowieka nieprzerwanie przez okres co najmniej 25 tysięcy lat i jest największą turecką jaskinią, w której znaleziono ślady osadnictwa ludzkiego.

Wnętrze jaskini Karain

Zarys historii

Najstarsze ślady ludzkiej działalności odkryte w jaskini Karain pochodzą z okresu wczesnego paleolitu czyli sprzed 200 tysięcy lat. Z tego okresu pochodzi znaleziony tu fragment czaszki Homo neanderthalensis.

Fragment czaszki Homo neanderthalensi z jaskini Karain - zbiory Muzeum Archeologicznego w Antalyi

Naukowcom udało się wykazać ciągłość w ludzkim osadnictwie w jaskini na przestrzeni 25 tysięcy lat, od mezolitu, przez neolit, chalkolit aż do epoki brązu. W epoce żelaza, a dokładniej w czasach kolonizacji greckiej, jaskinia była najprawdopodobniej wykorzystywana jako sanktuarium religijne, o czym świadczą rzeźbione w skale dekoracje przed wejściem.

Wejście do jaskini Karain - po bokach widoczne są wykute nisze

Na terenie jaskini znaleziono pochodzące z epoki paleolitu i neolitu krzemienne ostrza, drapaki oraz groty strzał. Niektóre z nich wykonane zostały wynalezioną w paleolicie techniką lewaluaską, polegającą na takim uformowaniu kamiennego rdzenia, by jednym odbiciem uzyskać jeden odłupek o zamierzonym, pożądanym przez wytwórcę kształcie. W młodszych warstwach odnaleziono natomiast dekoracje kamienne oraz rzeźby wykonane na kościach. Wśród nich uwagę badaczy zwróciła wyrzeźbiona twarz ludzka, stylistycznie zbliżona do kultury natufijskiej, która rozkwitała na terenie Palestyny w okresie mezolitu. Znalezisko to może świadczyć o związkach handlowych pomiędzy ludnością zamieszkującą południową Azję Mniejszą z Palestyną. Znaleziska z neolitu wykazują natomiast związki z pobliską kulturą Hacılar.

Kamienne narzędzia z jaskini Karain - zbiory Muzeum Archeologicznego w Antalyi

W jaskini odnaleziono wiele kości ludzkich, należących do gatunku Homo neanderthalensis, jak i Homo sapiens. Ponadto zidentyfikowano kości należące do wielu gatunków zwierząt, w tym - do niedźwiedzia jaskiniowego, słonia, nosorożca i hipopotama. Zwłaszcza te ostatnie, w zestawieniu ze znalezionymi w jaskini muszlami bezkręgowców, świadczą na korzyść teorii, według której na równinie rozciągającej się przed jaskinią istniało niegdyś jezioro.

Szczątki zwierzęce z jaskini Karain - zbiory Muzeum Archeologicznego w Antalyi

Znaleziska z jaskini Karain dostarczyły naukowcom niezwykle cennych informacji dotyczących flory, fauny oraz klimatu, jaki panował w tej okolicy w okresie prehistorycznym.

Figi z okresu neolitu znalezione w jaskini Karain - zbiory Muzeum Archeologicznego w Antalyi

Prace archeologiczne

Jaskinię Karain jako pierwszy przebadał profesor İsmail Kılıç Kökten z Uniwersytetu Ankarskiego (tr. Ankara Üniversitesi). Pierwsza runda prac trwała od 1946 do 1958 roku. Od 1967 do 1973 roku profesor Kökten kierował drugą turą prac, podczas której ważną rolę odegrała profesor Işın Yalçınkaya, specjalizująca się w okresie prehistorycznym. Najnowsze prace w jaskini trwały w latach 1985-2008, tym razem pod kierownictwem profesor Yalçınkaya, we współpracy z belgijskim Uniwersytetem Liège.

Naczynie z epoki brązu, znalezione w jaskini Karain - zbiory Muzeum Archeologicznego w Antalyi

Zwiedzanie

Jaskinia Karain, nazywana również Czarną Jaskinią, położona jest na zboczu góry Sam Dağı, na wysokości 390 metrów n.p.m. Wejście do jaskini znajduje się około 100 metrów ponad trawertynową równiną, która w okresie plejstocenu (czyli w epoce lodowcowej) była jeziorem.

Trawertynowa równina u stóp góry Sam Dağı - niegdyś było tu jezioro

Przy wejściu do jaskini widać ślady prac archeologicznych, które jeszcze niedawno były tu prowadzone.

Wykop przed wejściem do jaskini Karain

Uważni wędrowcy z łatwością dostrzegą, że podłoże przed jaskinią nadal usłane jest odłamkami skalnymi, powstającymi podczas wyrobu narzędzi kamiennych. Należy jednak pamiętać, że zbieranie takich pamiątek jest zabronione i surowo karane. Przed wejściem do jaskini, na zboczu górskim, widoczne są liczne nisze oraz greckie inskrypcje.

Wejście do jaskini Karain

Dalej znajduje się kilka komnat, po których można wędrować, zastanawiając się, w jaki sposób żyli tu przed tysiącami lat ludzie. Zalety takiego siedliska są rozliczne, po pierwsze temperatura w jaskini podlega mniejszym wahaniom, niż na zewnątrz, zapewniając miły chłód latem i ochronę przed zimą.

Wnętrze jaskini Karain

Rozciągająca się u stóp góry równina to żyzne tereny, które w dawnych czasach stanowiły znakomite źródło żywności dla myśliwych i zbieraczy, a później - pierwszych rolników. Również obecnie widać, że jest to obszar intensywnie użytkowany pod uprawy rolne. Co więcej, ponieważ jaskinia znajduje się na stromym zboczu, musiała zapewniać doskonałą ochronę przed atakiem wrogów - napastnicy byli dobrze widoczni dla mieszkańców jaskini, a do obrony mogły w łatwy sposób być wykorzystane bloki skalne, zrzucane na wspinających się pod górę napastników.

Strome zbocza góry Sam Dağı

Jaskinia składa się z trzech głównych, przestronnych komnat, przedzielonych ścianami z kalcytu, a połączonymi przez wąskie i kręte korytarze. Wnętrze komnat zdobią stalaktyty i stalagmity.

Wnętrze jaskini Karain

Informacje praktyczne

Wiele eksponatów znalezionych w jaskini jest obecnie wystawionych w Muzeum Archeologicznym w Antalyi, wizyta w którym stanowi doskonałe uzupełnienie po zwiedzeniu jaskini. Bogata kolekcja znalezisk z Karain znajduje się w posiadaniu Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze, natomiast część znalezisk wystawionych jest w maleńkim muzeum położonym w pobliżu wejścia na teren jaskini - są to głównie kości i zęby zwierzęce.

Miniaturowy model jaskini Karain - ekspozycja Muzeum Archeologicznego w Antalyi

Wstęp do jaskini jest płatny, cena biletu to 5 TL. Teren udostępniany jest zwiedzającym codziennie, w godzinach od 9:00 do 19:00 (w sezonie zimowym do 17:00). Od budki biletowej, położonej przy parkingu, do wejścia do jaskini Karain prowadzi stroma i kamienista ścieżka po nieosłoniętym od słońca zboczu górskim. Do pokonania jest przewyższenie 75 metrów.

Podejście do jaskini Karain

W samej jaskini zainstalowano oświetlenie, ale nie działa ono zbyt sprawnie, można więc spodziewać się nagłego braku światła. Najlepiej zabrać ze sobą na zwiedzanie własną latarkę. Przydadzą się także buty o dobrej, antypoślizgowej podeszwie, ponieważ miejscami podłoże w jaskini jest wilgotne i śliskie. Wąskie przejścia pomiędzy komnatami jaskini sprawiają, że nie jest to miejsce odpowiednie dla osób cierpiących na klaustrofobię.

Wnętrze jaskini Karain

Dojazd

Jaskinia Karain położona jest 35 km na północny-zachód od Antalyi, przy wsi Yağca. Dotarcie do jaskini jest niemożliwe transportem publicznym, do wyboru pozostaje dojazd samochodem lub taksówką. Wizytę w jaskini warto połączyć za zwiedzaniem oddalonego o 20 km antycznego miasta Termessos.

Droga prowadząca do jaskini Karain

Samochodem: z centrum Antalyi należy kierować się na trasę do Burdur (droga D650). Po przejechaniu około 25 km od centrum Antalyi należy z tej drogi skręcić w lewo, w kierunku zachodnim. Zjazd jest oznaczony stosownym, brązowym kierunkowskazem. Dalsza trasa przebiega drogą nazywaną Karain Caddesi, prowadzącą aż na parking pod jaskinią.

Alternatywnie można z centrum Antalyi wyjechać trasą na Denizli (droga D350) i skręcić z niej w prawo na 26 kilometrze. W tym punkcie znajduje się ważne dla turystów skrzyżowanie, z którego można dojechać zarówno do jaskini Karain, jak i do antycznego miasta Termessos. Jaskinia położona jest w odległości 11 km od tego skrzyżowania, w kierunku północno-wschodnim.

Taksówką: do jaskini Karain można wybrać się z Antalyi, koszt kursu w obie strony powinien wynieść około 130 TL.

Powiązane artykuły: 

Powiązane relacje: 

Odpowiedzi

wieczorne odwiedziny...

do jaskini spokojnie można wejść również wieczorem - my byliśmy ok. 19. Wejście jest otwarte, tyle że pilnuje go lekko groźny kozioł uwiązany do jednego z drzew ;D