Kiedy po raz kolejny na pytanie o atrakcje turystyczne w okolicach Alanyi pada na odpowiedź, że są to Kapadocja i Pamukkale, które od Riwiery Tureckiej oddalone są o setki kilometrów, trudno powstrzymać się od ironicznego komentarza. Tymczasem w pobliżu znanych ośrodków wypoczynkowych na wybrzeżu Morza Śródziemnego położonych jest wiele ciekawych miejsc o długiej historii. Zapewne prawie wszyscy słyszeli już o Aspendos, niektórzy - o Selge czy Perge, ale komu mówi coś nazwa Iotape? Przyznaję, że o istnieniu ruin tego antycznego miasta dowiedziałam się dopiero w 2013 roku i to całkiem przypadkowo - podczas podróży samochodem z Anamuru do Alanyi moją uwagę przyciągnęła niepozorna brązowa tablica. Kto również cierpi na chorobę brązowych tablic, ten wie, że takie kierunkowskazy posiadają potężną moc przyciągania podróżników i wywoływania zamieszania w starannie ułożonych planach wycieczki.

Zarys historii

O historii Iotape nie wiadomo prawie nic. Najważniejsza pewna informacja dotycząca tego miasta związana jest z jego założeniem przez Antiocha IV Epifanesa, ostatniego króla Kommageny z ormiańskiej dynastii Orontydów. Władca ten panował w latach 38-72 n.e., więc miasto Iotape rozwinęło się w I wieku n.e. Nazwa Iotape pochodzi od imienia żony Antiocha IV, Jotapy (gr. Ἰωτάπη), która była jednocześnie siostrą władcy. Była to sytuacja całkowicie normalna w tamtych czasach, również rodzice Antiocha i Jotapy byli rodzeństwem.

Ponadto wiadomo, że miasto Iotape zostało wspomniane przez kilku pisarzy okresu antycznego, w tym przez Klaudiusza Ptolemeusza - geografa i astronoma, działającego w II wieku n.e. oraz przez Hieroklesa - bizantyjskiego geografa, który w VI wieku n.e. sporządził spis wszystkich miast imperium. W okresie rzymskim - od czasów cesarza Trajana do Waleriana I (czyli od początku II wieku n.e. do połowy III wieku n.e.) - miasto biło własną monetę. Obecnie Iotape znane jest wśród okolicznych mieszkańców jako Aitap lub Aidap. Oba te określenia stanowią zniekształconą wersję oryginalnej nazwy miasta.

Zwiedzanie

Teren Iotape przecina obecnie droga, która dzieli antyczne ruiny na dwie części. Najważniejsze zabytki położone są tuż przy wybrzeżu, na niewielkim cyplu, na którym znajdowało się wzgórze akropolu. Obecnie znajduje się tam najwięcej śladów dawnych budowli, w tym murów obronnych oraz drogi, która prowadziła do położonego w zatoce na wschód od cyplu portu.

Przy drodze portowej zachowały się podstawy posągów, które niegdyś stanowiły jej ozdobę. Z zachowanych na podstawach inskrypcji wynika, że pomniki przedstawiały znanych sportowców oraz zasłużonych dla miasta obywateli.

Po drugiej stronie tej zatoczki, również tuż przy wybrzeżu, stoją pozostałości budynku administracyjnego oraz łaźni, z której zachował się m.in. system kanalizacyjny. Znajdują się tam także ruiny kościoła bizantyjskiego, w formie trójnawowej bazyliki. Na jej ścianach widoczne są ślady zdobiących wnętrze fresków. Tuż przy współczesnej drodze położone są ruiny świątyni zadedykowanej cesarzowi Trajanowi.

Naprzeciwko cyplu, po drugiej stronie nowoczesnej drogi, na wzgórzach wśród współczesnej zabudowy, można odszukać zrujnowane budynki mieszkalne oraz kościół z okresu bizantyjskiego. Nekropolia Iotape znajduje się nieco dalej na wschód i południe, po lądowej stronie drogi. Na terenie tego antycznego cmentarza zachowało się kilka monumentalnych grobowców oraz wiele mniejszych grobów przykrytych kolebkowymi sklepieniami.

Informacje praktyczne

Ruiny Iotape nie są ogrodzone ani pilnowane, a za wstęp na ich teren nie jest pobierana żadna opłata. Położone są po obu stronach drogi, a żeby dokładniej obejrzeć niektóre struktury trzeba zejść w kierunku morza lub wspiąć się na wzgórze. Zalecamy szczególną ostrożność podczas eksploracji - teren nie został przygotowany pod kątem jego zwiedzania, tuż obok jest strome urwisko, a ścieżki są mocno zarośnięte krzakami.