Do herbaty - luty 2023

W lutym 2023 roku wszystkie inne wiadomości z Turcji zostały przyćmione przez doniesienia o tragicznych trzęsieniach ziemi, które nawiedziły południowo-wschodnią część kraju, a także północną i zachodnią Syrię. Do chwili, w której piszemy te słowa, potwierdzono ponad 52 tysiące zgonów, w tym około 46 tysięcy osób w samej Turcji. Straszliwym wydarzeniom, które dotknęły około 14 milionów ludzi, towarzyszyły rozległe zniszczenia na tym obszarze. Poniżej przyjrzymy się skutkom tego trzęsienia ziemi dla dziedzictwa historycznego Turcji, w tym budowli oraz stanowisk archeologicznych, takich jak Arslantepe, Muzeum Archeologiczne w Antakyi i zamek w Gaziantepie.

Posągi na szczycie Góry Nemrut na szczęście nie ucierpiały w wyniku trzęsienia ziemi
Posągi na szczycie Góry Nemrut na szczęście nie ucierpiały w wyniku trzęsienia ziemi

Na terenie dotkniętym przez trzęsienie ziemi znajdują się cztery obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Są to: Góra Nemrut, mury obronne i ogrody Hevsel w Diyarbakır, Göbekli Tepe oraz stanowisko archeologiczne Arslantepe.

Göbekli Tepe, położone nieopodal Şanlıurfy stanowisko archeologiczne i miejsce pradawnego kultu religijnego, datowane na 14 tysięcy lat, przetrwało trzęsienie ziemi w stanie nienaruszonym. Podobnie ma się sprawa z Górą Nemrut — mauzoleum króla Antiocha I, władcy Królestwa Kommageny z I wieku p.n.e., gdzie pomimo trudnych warunków pogodowych panujących zimą udało się potwierdzić, że monumentalne posągi nie zostały zniszczone.

Mniej szczęścia miały zabytki na terenie Diyarbakır, gdzie bazaltowe mury obronne uległy częściowemu zawaleniu. Na terenie stanowiska archeologicznego Arslantepe, miejsca zamieszkanego od okresu Uruk, a od epoki brązu będącego centrum administracyjnym królestwa Isuwa, zawalił się dach chroniący starożytne budowle oraz obsunęły się fragmenty murów wykonanych z suszonych na słońcu cegieł.

Ponadto bardzo poważnie uszkodzony został zamek w Gaziantepie, którego historia sięga czasów rzymskich, a który całkiem niedawno przeszedł gruntowną renowację. Ogromnym ciosem dla kraju było zniszczenie meczetu Habib-i Neccar, jednej z pierwszych tego typu budowli na terenie Anatolii. Również prawosławny kościół w Antakyi uległ poważnym uszkodzeniom, gdyż zawalił się jego dach oraz część ścian.

Jeżeli chodzi o placówki muzealne na terenach objętych katastrofą, tureckie Ministerstwo Kultury i Turystyki ogłosiło, że uszkodzone zostało jedynie Muzeum Archeologiczne w Antakyi, ale pozostałe placówki — w Gaziantepie, Şanlıurfie, Kilis, Osmaniye, Diyarbakır i Adanie — przetrwały w stanie nienaruszonym.

Szczególnie dotkliwą dla nas stratą jest zawalenie się Nowego Meczetu (tr. Yeni Cami) w Malatyi, naszym ulubionym mieście w Turcji. Meczet ten był jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta oraz miejscem, przy którym chętnie wypoczywaliśmy i robiliśmy zdjęcia.

Jeżeli jeszcze tego nie zrobiliście, to gorąco zachęcamy Was do udzielenia wsparcia ofiarom trzęsienia ziemi w Turcji i Syrii, przykładowo dokonując przelewu na konto Polskiej Akcji Humanitarnej.

Nowy Meczet w Malatyi przed trzęsieniem ziemi
Nowy Meczet w Malatyi przed trzęsieniem ziemi