Kütahya to miasto ceramiki, tajemniczej bogini Kotys oraz dawny azyl Lajosa Kossutha. Obecnie jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, liczącą sobie około 200 tysięcy mieszkańców. Pomimo wielu zabytkowych meczetów i ciekawych placówek muzealnych nie jest miejscem, w którym naszym zdaniem warto zatrzymać się na dłużej niż jeden dzień, zwłaszcza że na południe od niej czeka na podróżników wspaniała Dolina Frygijska.

Zarys historii

Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach Kütahyi pochodzą z trzeciego tysiąclecia p.n.e. Osada nazywana Cotyaeum (Kotiaion), na cześć trackiej bogini Kotys, była wówczas ważnym przystankiem na szlaku handlowym prowadzącym znad Morza Egejskiego do Mezopotamii.

W XII wieku p.n.e. Kütahya została włączona do królestwa Frygii, w którym zyskała rangę jednego z najważniejszych miast. Około 700 roku p.n.e. państwo frygijskie zostało zniszczone przez najazd plemienia Kimerów, ale Kütahya zachowała duże znaczenie pod rządami Lidii.

W okresie Cesarstwa Rzymskiego Kütahya znalazła się w granicach prowincji nazywanej Frygia Salutaris. W połowie III wieku n.e. biskup Kütahyi poparł antypapieża Nowacjana, który został ekskomunikowany w 251 roku. W późniejszych dziejach, w okresie bizantyjskim, miasto stało się siedzibą arcybiskupa.

W 1071 roku Kütahyę zdobyli Seldżucy, około ćwierć wieku później odbili ją krzyżowcy, a w 1182 roku ponownie zdobyli Turcy. Od 1302 roku miasto było stolicą państewka kontrolowanego przez ród Germiyanoğulları, które rozkwitło po rozpadzie seldżuckiego sułtanatu Rum. Doznało wielkich zniszczeń podczas najazdu plemion mongolskich pod wodzą Tamerlana w 1402 roku.

Od 1428 roku Kütahya znajdywała się pod kontrolą osmańską i zaznała wielu wieków rozwoju. Wielkie znaczenie dla miasta miało sprowadzenie rzemieślników perskich z Tabriz w 1514 roku, których sułtan Selim I osadził w Kütahyi i Izniku. Dzięki nim miasta te stały się ośrodkami przemysłu ceramicznego. Od tego czasu kafle i naczynia z Kütahyi stały się znane w całym Imperium Osmańskim, jak również poza jego granicami. Stopniowy schyłek świetności miasta nastąpił w XIX wieku, a spowodował go gwałtowny rozwój oddalonego o 70 km Eskişehir.

Informacje praktyczne

Orientacja w mieście

Największe atrakcje turystyczne w Kütahyi, w tym - zabytkowe meczety oraz ważne placówki muzealne, położone są w ścisłym centrum miasta i łatwo jest dostać się do nich na piechotę. Wyjątek stanowi oddalona od centrum twierdza. Orientacja terenowa w Kütahyi nie jest trudna, centralnym punktem miasta jest Zafer Meydanı (czyli Plac Zwycięstwa). To w rzeczywistości duże rondo, od którego odchodzą drogi we wszystkich kierunkach. Miejscowi nazywają to miejsce Vazo czyli po prostu Wazon, z powodu dużej fontanny w kształcie ceramicznego wazonu, stojącej na samym środku placu. Dobrym punktem orientacyjnym jest także stojąca niedaleko, przy ulicy Fatih Sultan Mehmet Bulvarı wieża zegarowa.

Z Zafer Meydanı można udać się w kierunku północno-wschodnim, wzdłuż ulicy Atatürk Bulvarı. Przy tej ważnej arterii komunikacyjnej położonych jest kilka hoteli, sklepy z ceramiką oraz dworzec autokarowy, a poza centrum miasta bulwar przechodzi płynnie w trasę D650 na Eskişehir. Natomiast w kierunku wschodnim od Zafer Meydanı odchodzi ulica Abdurrahman Kara Ağa Bulvarı, znana nieoficjalnie pod nazwą İstasyon Caddesi (czyli ulica Dworcowa). Prowadzi ona, naturalnie do dworca kolejowego.

Najważniejszą z turystycznego punktu widzenia ulicą rozpoczynającą się od Zafer Meydanı jest prowadząca na zachód Cumhuriyet Caddesi (ulica Republiki). Również ona znana jest lokalnie pod nieoficjalną nazwą, która brzmi Sevgi Yolu (Droga Miłości). To wyłączona z ruchu samochodowego promenada, wzdłuż której położonych jest wiele sklepów, banków i restauracji, wiodąca do najstarszej części miasta. Po przejściu 1 km od Zafer Meydanı dociera się nią do najsłynniejszego meczetu w Kütahyi czyli Ulu Camii oraz położonych tuż przy nim dwóch placówek muzealnych - Muzeum Kafli i Muzeum Archeologicznego.

Noclegi

Zadziwiające w Kütahyi jest to, że jak na tak duże miasto, opcje noclegowe są tu nadzwyczajnie mocno ograniczone. Jeżeli planujecie jednodniowe zwiedzanie miasta, to warto wziąć pod uwagę nocleg w innej lokalizacji - przykładowo w Afyonie lub w Eskişehir. Natomiast jeśli zamierzacie zatrzymać się tu na dłużej, to najlepiej jest przed przybyciem zarezerwować jakiś hotel przez dostępne w sieci systemy rezerwacyjne - w przeciwnym razie możecie mieć spore problemy ze znalezieniem odpowiadającego Wam hotelu i najprawdopodobniej słono przepłacicie za otrzymany standard.

Znane przewodniki, w tym Lonely Planet, polecają nocleg w odrestaurowanym domu osmańskim, działającym jako Ispartalılar Konağı przy ulicy Germiyan Caddesi 8. Jednak nasze wrażenie z tej placówki było negatywne - za cenę 200 TL proponowano niewielki pokój z umywalką schowaną w szafie. Owszem, tak mieszkano w XIX wieku w Imperium Osmańskim, jednakże podobne "butikowe" hotele w innych miastach Turcji oferują za zbliżoną cenę o wiele wyższy standard. Co więcej, z opinii osób, które zdecydowały się na nocleg w tym hotelu wynika, że nie grzeszy on czystością, a obecnie strona internetowa tego przybytku przestała działać, więc nie wiadomo, czy nadal jest czynny.

Pewnym, chociaż zapewne nudnym wyborem, jest nocleg w sieciowym hotelu Hilton Garden Inn (tel. 00 90 274 229 55 55), położonym w centrum miasta, przy ulicy Atatürk Bulvarı 21. Dwuosobowy pokój ze śniadaniem można w nim zarezerwować już za 60 euro. Miłym akcentem jest wykorzystanie produkowanych lokalnie kafli do dekoracji wnętrza, a pokoje są wygodne i dobrze wyposażone.

Przy tej samej ulicy, chociaż nieco dalej od centrum (około 1 km), działa hotel o chwytliwej nazwie Qtahya (tel. 00 90 274 226 20 10). Jego zaletą jest lokalizacja blisko dworca autokarowego, niższa cena za pokój dwuosobowy (50 euro) oraz porządnie wyposażone pokoje.

Jeżeli nie zależy Wam na centralnej lokalizacji, to możecie wziąć pod uwagę hotel Grand Çınar (tel. 00 90 274 271 07 07), położony przy ulicy Esnaf Sokak 4, około 3 km na południowy-wschód od centrum miasta. Pokoje dwuosobowe kosztują od 40 do 70 euro, są przestronne, a w cenę wliczone jest bardzo bogate śniadanie.

Unikajcie hoteli zlokalizowanych w samym centrum, przy ulicy Fatih Sultan Mehmet Bulvarı, takich jak Erbaylar. Korzystna lokalizacja jest ich jedyną zaletą, a za ciasne i brudne pokoje życzą tam sobie zdecydowanie zbyt wiele, nawet 65 euro - czyli więcej niż w Hiltonie!

Zakupy

Najważniejszą pamiątką, jaką można przywieźć sobie z Kütahyi, są bez wątpienia wyroby ceramiczne. W tym mieście na każdym kroku można napotkać stosowne sklepy, warsztaty, a nawet - cały bazar poświęcony wyłącznie takim produktom. Najprostszą opcją są sklepy położone na początku ulicy Atatürk Bulvarı, niedaleko placu Zafer Meydanı. Kupicie w nich zarówno filiżankę do kawy za 5 TL, jak i pięknie zdobione wazony za 150 TL. Warto pamiętać, że w tych sklepach targowanie się jest mocno wskazane, zwłaszcza przy droższych towarach lub zakupie większych ilości ceramiki.

Dobrym miejscem do poszukiwań ładnej ceramiki jest także Çiniciler Çarşısı (czyli Bazar Ceramiczny), działający na terenie centrum handowego Sera AVM, po północnej stronie miasta, przy drodze na Eskişehir. Oprócz niego w tej lokalizacji znajdziecie dużo nowoczesnych sklepów z odzieżą, hipermarket Kipa (czyli Tesco), restauracje sieciowe, kino oraz kręgielnię.

Przy trasie do Eskişehir działa wiele salonów specjalizujących się w sprzedaży wyrobów ceramicznych. Warto odwiedzić kilka z nich, aby porównać ofertę i ceny.

W historycznym budynku przy ulicy Germiyan mieści się atelier znanego tureckiego artysty-ceramika, Mehmeta Gürsoy. Można tu zarówno obejrzeć jego zespół przy pracy, jak i zakupić oryginalne wyroby ceramiczne.

Ponadto w Kütahyi działa wiele dyskontów spożywczo-przemysłowych należących do sieci BIM i Şok. Dogodnie położony jest przykładowo dyskont Şok, działający przy ulicy Mithatpaşa Caddesi, 700 metrów na północny-zachód od placu Zafer Meydanı. Tylko 100 metrów na południe od tego placu znajduje się dyskont sieci Şok.

Wyżywienie

W poszukiwaniu miejsca na posiłek w centrum Kütahyi warto wybrać się na deptak Cumhuriyet Caddesi lub przejść wzdłuż ulicy Atatürk Bulvarı. Działa przy nich wiele restauracji i lokant o różnych specjalnościach, wśród których wyróżnia się Karavan Gözleme (Atatürk Bulvarı 12A), podająca, jakże by inaczej, około 15 odmian tradycyjnych tureckich naleśników czyli gözleme (w cenie od 4 do 8 TL), a oprócz nich pyszny lahmacun i pide.

Jeżeli zależy Wam na bardziej niezwykłym i eleganckim otoczeniu, to w Kütahyi otwarto kilka restauracji mieszczących się w odrestaurowanych tradycyjnych domostwach z czasów osmańskich. Jedną z nich jest Kütahya Konağı, położona przy uliczce Kurşunlu Sokak, na tyłach Wielkiego Meczetu. Specjalizuje się w zapiekanych w naczyniach ceramicznych daniach mięsnych (tzw. güveç) oraz wytwarzanych na miejscu maleńkich pierożkach mantı. Ceny za danie główne wahają się od 7 do 15 TL.

Drugą restauracją o podobnym profilu jest Germiyan Konağı, przy ulicy Germiyan Caddesi 83, na zachód od placu Zafer Meydanı. Oferuje ona podobny zestaw potraw co Kütahya Konağı, a oprócz tego w sobotnie wieczory można w niej posłuchać koncertów muzyki osmańskiej.

Najbardziej niezwykłą restauracją w mieście jest Döner Gazino, położona przy ulicy Büyük Hisar, na terenie twierdzy na wzgórzu. Nazwa tej restauracji może być nieco myląca, ponieważ nie wynika ze specjalizacji w daniach typu döner, a z faktu, że cały lokal jest obrotowy.