Wtorek, 04.07.2017 r.

Dzisiaj w planie mamy nieśpieszny przejaz do Vanu z planowym przystankiem w Dogubeyazit.

Wyruszamy z Karsu około 9. Nauczeni wczorajszym doświadczeniem nie korzystamy z nawigacji do wyjechania z miasta i wychodzi to o wiele lepiej.

Drogra z Karsu do Igdir przebiega spokojnie. Wreszcie robimy sobie foto-stop, żeby udokumentować marsjański krajobraz na granicy prowincji Igdir.

Drugi przystanek następuje szybciej niż się spodziewaliśmy. Zostajemy zatrzymani przy posterunku Jandarmy na rutynową kontrolę paszportów.

Do pałacu Ishaka Paszy docieramy z lekką trudnością, spowodowaną totalnym rozkopaniem dróg w Dogubeyazit. Na szczęscie sam pałac sprawia nam ogromną radość, jest przepiękny i fotogeniczny, a dzieciaki z chęcią eksplorują wszystkie jego zakamarki.

Po zakończeniu wizyty w pałacu plan dnia zakładał szybki transfer do Vanu i relaks w basenie hotelowym. Gdy wyruszaliśmy w wyznaczonym kierunku, los cichutko, aczkolwiek zośliwie chichotał.

Zaraz za Dogubeyazit skręcamy zgodnie z kierunkowskazami i nawigacją w drogę prowadzącą do Van. Witają nas na niej betonowe barykady i zakaz wjazdu. Krótki wywiad na pobliskiej stacji benzynowej przekonuje nas, że to nie żarty i że trzeba jechać przez Agri - nadrabiając jakieś 200 km. Nie poddajemy się jednak, mając na widoku hotelowy basen w Vanie.

Droga przebiega w miarę sprawnie, poza dość krótkim, ale męczącym odcinkiem trasy tuż za Agri, gdzie zapychają ją ciężarówki, tłoczące się na jednym pasie ruchu. Dalej jest o wiele lepiej i szerzej, więc sprawnie nadrabiamy aż godzinę w stosunku do ponurych prognoz nawigacji.

Docieramy do Vanu, znajdujemy hotel, dowiadujemy się, ża basen jest czynny do godziny 10 wieczorem i zjadamy smaczną i sycącą kolację. Wybieramy się po niej na zwiad basenowy, a tu - niespodzianka. Basen jest zamknięty - od dzisiaj przez kolejne 4 dni. Przyznaję, że wiadomość ta nas totalnie załamała, bo utrzymywaliśmy młodszą część ekipy przy nadziei na kąpiel w basenie przez ostatnich 400 kilometrów. Zamiast planowanych dwóch dni, zostajemy w Vanie tylko na najbliższą noc, a gdzie dalej nas poniesie, tego nie wiemy. Przy okazji - omijajcie Double Tree by Hilton w Vanie bardzo szerokim łukiem.

Czwartek, 06.07.2017

Dzień zaczynamy wcześnie, zanim pojawią się na kempingu jego dzienni bywalcy. Zgodne z sugestiamy wyrażanymi na portalu TwS przez znawców Turcji wschodniej, zabieramy dzisiaj dzieciaki do wodospadów w Muradiye, na północny-wschód od Edremitu.

Po przejechaniu miasta Van, które niestety nie może poszczycić się posiadaniem obwodnicy, przemierzamy prawie pustą drogę aż do miejscowości Muradiye. Po drodze odotowujemy istnienie zamku Amik oraz mostu Bend-i Mahi - do sprawdzenia podczas powrotu na kemping.

Na pierwszy ogień idzie Szatański Most - Seytan Koprusu - tuż przy wjeździe do Muradiye. Zasadniczo nic diabelskiego w nim nie zauważamy. Oto, malowniczy, zabytkowy mostek nad niewielkim kanionem.

Dalsza droga prowadzi do wodospadów Muradiye, do których docieramy w ostatniej chwili - przed tłumami Turków udających się tu na grillowanie. Gdy przybywamy, nad lokalizacją unosi się jedynie dyskretny aromat szamba (w drodze powrotnej zostanie on stłumiony dymem z palenisk). Niewzruszeni ruszamy przez chybotliwą kładkę nad wąwozem, w celu podziwiania jednego z cudów natury prowincji Van.

Do myślenia powinna nam dać plastikowa rura, biegnąca od położonej naprzeciwko wodospadu restauracji... Niezwykle piękny wodospad, spokojne okoliczności przyrody i... niepokojąca plama ścieków unosząca się na zbiorniku wodnym tuż przed wodospadem. Kąpiel oczywiście zostaje w tym momencie wykluczona. O podejściu tureckim do czystości otoczenia można napisać wiele stron, ale w skrócie - takie podejście nie istnieje, tubylcy przyrodę mają głęboko w...

Wracamy powoli w kierunku kempingu, podejmując próbę znalezienia kościoła świętego Stefana, skuszeni oczywiście brązowym kierunkowskazem. Godzinę późnej (i tonę pyłu osadzonego na aucie również) jesteśmy zmuszeni do rezygnacji. Jedyny ciekawy widok, to grupa wyrostków zażywających kąpieli w kanale nawadniejącym, w pobliżu tabliczki wyjaśniającej, dlaczego takie zabawy są niebezpieczne i zakazane.

Porażką kończy się także poszukiwanie zabytkowego mostu Bend-i Mahi, ale w tym przypadku poddajemy się zdecydwowanie szybciej. Smętnie rozpoczynamy odwrót do Vanu gdy wtem! Trafia nam się niezwykle urocza zatoczka jeziora, która jakimś cudem nie jest oblężona przez plażowiczów i grilowiczów. Szybko wskakujemy w stroje kąpiejowe i chlup do wody. Rewelacja! Gdyby tylko brzeg jeziora nie był usłany zużytymi pieluszkami...

Okazuje się, że mieliśmy mnóstwo szczęścia. Gdy tylko ostatni członek ekipy TwS zdążył zmienić mokre kąpielówki na suche gacie, na horyznkie pojawiają się inni chętni do kąpieli w jeziorze.

Od obiadu w Van dzieli nas tylko szybki rekonesans zamku Amik, który okazuje się godzinnym objechaniem rozległego cypla. Sam zamek to skromne obwarowania na wzgórzu górującuym nad jeziorem, ale widoki na Górę Stefana (Suphag Dag) są godne poświęcenia.

W Van decydujemy się na kolejny posiłek w BKE czyli Domu Kebabu z Bursy. Tym razem jest jeszcze smacznie (nie zamawiamy kofte) i sympatyczniej, chociaż bardzo dogłębnie uświadamiamy sobie dystans dzielący ten przybytek od wioseczek ogrodzonych zapasami suszonego krowiego łajna. Takie są lekcje i uroki wojażowania.

Ostatni punkt programu to wizyta na stacji benzynowej, uzupełnienie paliwa przed skokiem w nadprzestrzeń czyli transferem na zachód kolejnego dnia oraz zmycie warstwy pyłu z Myszkowozu - które zajmuje dobry kwadrans.

Wracamy na kemping, na którym impreza trwa w najlepsze. Odczekujemy do wieczora, przygotowując się do odjazdu wcześnie rano. Była to nasza druga wizyta w okolicach Van, ale tym razem czujemy, że w końcu poznaliśmy ten region zdecydowanie lepiej niż poprzednio.

Sobota, 08.08.2017 r.

Poranek rozpoczynamy wyśmienicie wyspani już około godziny 5 rano. Po trzech dniach przymusowego odwyku wracamy do rzeczywistości wirutalnej. Jak zwykle jest to doświadczenie traumatyczne, a jednocześnie pouczające. Poprzednie popołudnie spędziłam odpowiadając na sms-y znajomych z całego świata, których zaniepokoiło moje nagłe zniknięcie z sieci w okolicach Van. Padały podejrzenia, że zostałam wtrącona do tureckiego więzienia, przepadłam bez wieści, porwali mnie partyzanci. Na szczęście grono czytelników na TwS po prostu uznało, że miałam focha (ptz).

Z Ergani wyuszamy dobrz znaną trasą przez Maden do Malatyi, wspominając przejazd pociągiem z tych okolic aż do Stambułu. Mamy krótki przystanek fotograficzny nad jeziorem Hazar, a potem podjeżdżamy do miejscowości Harput, leżącej nad nowoczesnym i posprzątanym Elazig. W Harput spędzamy czas intensywnie, odwiedzając zrujnowane łaźnie, odbudowyany zamek, malowniczo usytuowane mauzoleum, i prawie zupełnie zniszczony kościół.

Ruszamy do jaskini Buzluk, pod drodze skacząc po świetnie położonych skałkach. Sama jaskinia może i była niegdyś atrakcją turystyczną, zanim się ordynarnie nie zawaliła...

Dalsza droga stanowi wyzwanie dla kierowcy, a nawet dwójki kierowców. Mi trafia się korek na trasie, spowodowany taką błachostką, jaką jest zderzenie czołowe dwóch samochodów, skutkujące ich całkowityn spaleniem. Obecność ambulansu na miejscu wypadku odczytałam cakowicie symbolicznie. W korku cudem unikamu przeszorowania przez ciężarówkę, która zamiast nas oiera sobie samochód nas poprzedzający jako cel godny zmiecenia z szosy.

Dalej jest tylko łatwiej - a pojazdy jeżdzące pod prąd stanowią może jedynie 10% całego ruchu samochodowego do Malatyi. Zaglądamy do Battalgazi na pysznego kebaba i jedziemy zwiedzić Aslantepe.

Spędzamy sporo czasu na poszukiwaniu noclegu w Malatyi (ale go znadjdujemy) oraz parku miejskiego (niestety będącego już przeszłością). Malatya w sobotnie popołdnie kipi tłumem ludzi spieszących na zakupy. I tak uważam, że jest przepiękna i czysta. Jutro mamy w planach relaks na bazarze i w muzeum.

Wtorek, 11.07.2017.

Poranek zaczynamy wczesną pobudką i energicznymi przygotowaniami do wyjazdu w nieznanym kierunku. Poprzedniego wieczoru byliśmy przekonani, że pojedziemy w kierunku Kahramanmaras na tamtejsze lody. Rano nie jesteśmy tego już tacy pewni i pada sugestia jechania jak najkrótszą trasą do Kapadocji. Rozważania nad dostępnymi alternatywami prowadzimy w oczekiwaniu na podanie śniadania, które nieco się opóźnia. Jestem tym poirytowana, bo chciałabym już wyruszyć w drogę, ale jednak warto było poczekać. Panowie z obsługi hotelowej stanęli na wysokości zadania i zapełnili nasze żołądki pysznym i pożywnym jogurtem z owocami, jajecznicą i świeżym pieczywem. Zaskoczył nas wybór napoi, gdyż zazwyczaj do dyspozycji gości hotelowych jest do wyboru herbata albo herbata, a tutaj - oferują również kawę, soki owocowe i wodę.

Przy śniadaniu gawędzimy z ekipą Following Hadrian, wymieniamy koordynaty interesujących miejsc i ubolewamy nad notorycznym brakiem czasu i możliwości, by zobaczyć wszystko to, co jest w okolicy interesujące. Aby przekonać się, ile przegapiliśmy w okolicach góry Nemrut, dokonujemy zakupu przewodnika po prowincji Adiyaman. Czas na pożeganie z FH, podczas którego wyrażamy przekonanie, że spotkamy się po raz kolejny gdzieś na szlaku. Skoro udało nam się to dwukrotnie w przeciągu ostatniego roku, to ciąg dalszy wydaje się nieunikniony.

Dzień przejazdu rozpoczynam od przejęcia kierownicy i zwiezienia nas ze zboczy Nemrutu w okolice Adiyamanu. Droga jest raz lepsza, a raz gorsza - z powodu intensywnych prac mających na celu jej poszerzenie. Na wjeździe do Adiyamanu widzimy tablicę z odległościami do miast przy trasie i z pewnym zaskoczeniem odnotowujemy, że od Gaziantepu dzieli nas zaledwie około 150 km. Przypominamy sobie, że Carole z ubolewaniem stwierdziła, że nie będzie mieć czasu na odwiedzenie tamtejszego muzeum z mozaikami z Zeugmy. Żartobliwie rzucam sugestię, że to tak niedaleko, a Mruk mruczy "Zapomnij"... Naturalnie oznacza to, że nasza trasa zostaje natychmiast przekalkulowana tak, aby odwiedzić Gaziantep. TwS

Zanim jednak tam dotrzemy, czeka na nas rzymska nekropolia Pirin na przedmieściach Adiyamanu. Chociaż jest dopiero 9 rano, temperatura przekracza już 35 stopni. Stwierdzamy, że wypadniemy z auta na chwilę z aparatami, klikniemy kilka zdjęć i dalej w drogę w klimatyzowanym wnętrzu. Tymczasem, pomimo braku brązowych kierunkowskazów przy drodze dojazdowej, na miejscu czeka na nas ogromna (dosłownie) niespodzianka. Przestronny parking przed nowoczesnym centrum dla gości, ocieniona ścieżka, sklep muzealny, kawiarnia - oczywiście puste poza kilkoma osobami obsługi. Nikt nawet nie próbuje sprzedać nam biletów wstępu.

Co więcej, cała ta otoczka nie jest przesadą, gdyż Pirin jest najprawdopodobniej najbardziej rozległą nekropolią rzymską, jaką mieliśmy okazję odwiedzić. Nawet nekropolia w Hierapolis nie jest tak ogromna. Przez jej teren wytyczono trasę zwiedzania, wraz z ławeczkami i altankami zapewniającymi jakże potrzebny cień. Za ogrodzeniem wytyczającym obszar udostępniany zwiedzającym widzimy dalsze grobowce oraz stanowisko pracy archeologów. Oczywiście zamiast pobieżnych 5 minut spędzamy w Pirin całą godzinę, a i tak nie widzimy wszystkiego. Wygania nas coraz bardziej opresyjny upał.

Bez zbędnym dyskusji ruszamy w kierunku Gaziantepu, tym razem z Mrukiem w roli kierowcy. Droga nadal nie jest idealna z powodu prac poszerzających, ale szybko pochłaniamy kolejne kilometry. Niedaleko Gaziantepu robimy szybki postój przy znanym nam już dolmenie. Odwiedziliśmy go już w 2013 roku, ale tym razem młodsza część ekipy, po lekturze przygód Gala Asterixa, jest zdecydowanie bardziej zainteresowana ekploracją tej megalitycznej struktury. W jej wnętrzu panuje miły chłód, pomimo temperatury osiągającej 40 stopni Celsjusza w cieniu.

Wjazd do Gaziantepu przebiega nad wyraz sprawnie. Do muzeum mozaik prowadzą nas brązowe kierunkowskazy. Jest ono dogodnie usytuowane przy obwodnicy miasta, więc nie ma potrzeby wjeżdzać do centrum. Samo muzeum robi od razu duże wrażenie - za wyjątkiem braku rozwiązania problemu parkingowego przy większej liczbie odwiedzających. Na (nie)szczęście odwiedzających nie jest zbyt wielu. Poza ekipą TwS zauważamy jedynie gości z Turcji.

Muzeum Mozaik z Zeugmy w Gaziantepie jednogłośnie oceniamy jako wyśmienite. Przestronne, dobrze zaprojektowane wnętrze kryje unikalne mozaiki oraz inne eksponaty z antycznej Zeugmy, obecnie skrywającej się pod wodami jeziora zaporowego. Odwiedzającyh główny budynek wita subtelny podkład muzyczny, delikatnie oświetlone wnętrza i olśniewające mozaiki. Jako rodzice młodych podróżników doceniamy kącik dla dzieci oraz liczne panele interaktywne, przy których można odkopać wirtualną mozaikę spod piasku, ułożyć mozaikowe puzle lub rozpoznać mozaikę po jej fragmencie. W pewnym momencie do młodszej połowy ekipy TwS dołącza ochrona muzeum, pod pretekstem wyjaśnienia im zasad układania puzzli. Pół godziny później nadal intensywnie to sobie wyjaśniają, a my mamy pełne karty zdjęć eksponatów.

Z nieco burczącymi brzuchami stwierdzamy, że czas zakończyć wizytę w muzeum. Strażnik, pomimo dość elementarnej znajomości angielskiego, mocno sugeruje, żebyśmy wyszli wyjściem na pierwszym piętrze, zamiast, jak wszyscy odwiedzający, kierować się do głównego wyjścia. Wychodzimy niepozornymi drzwiami, prowadzącymi na kładkę pomiędzy dwoma budynkami, z której pozornie nie ma wyjścia. Na jej końcu widzimy solidne drzwi z napisem "pchać", na więc pchamy.

W tym momencie wygrywamy konkurs na najgłupszą minę podróżnika w sandałach. Zamiast do wyjścia zostaliśmy przekierowani do drugiej części muzeum. Nie ma tu nikogo oprócz nas i jednego znudzonego ochroniarza. Nie gra muzyka, nie ma paneli interaktywnych, klimatyzacja nie za bardzo wydala. Są natomiast ogromne i wspaniałe mozaiki, których większość odwiedzającyh muzeum przegapia. Na trzech kondygnacjach, które mamy na wyłączność, znajdują się wspaniałe i nieznane skarby, w tym - kompletna podłoga trójnawowego kościoła z IV wieku. Zapominamy o pustych brzuchach i fotografujemy wszystko jak szaleni. Gdy w końcu wychodzimy przed budynek, wita nas widok "naszego" strażnika, ktry czeka na ławeczce, aż opuścimy tajemny skarbiec muzeum. Dlaczego dostąpiliśmy tego zaszczytu? Pojęcia nie mamy, ale nasza Tola z entuzjazmem relacjonuje długą rozmowę z tym panem, podczas gdy my szaleliśmy z aparatami...

Wyjazd z Gaziantepu urozmaicają nam roboty drogowe oraz widok odważnego kierowcy skracającego sobie drogę jadąc pod prąd po estakadzie. Za Gaziantepem zatrzymujemy się na bardzo wyczekiwany obiad w lokalu przy autostradzie. Ponieważ nasze żołądki są ciągle nieco wrażliwe po kebabcie z Battalgazi, zamawiany zupę yayla oraz mercimek plus ayran na popicie. Czeka nas teraz szybki transfer do Tarsus, gdzie planujemy nocleg w znanym nam z 2013 roku hotelu Konak Efsus.

Siadam za kierownicą i natychmiast spływam potem. Jedziemy wprost na zachodzące słońce, po wijących się wiaduktach i długich tunelach. Wiatr szarpie autem, a ja staram się manewrować pomiędzy ciężarówkami. Pada wiele gorzkich słów pod adresem kierowców samochodów przewożących autostradą słomę i siano oraz złom. Przy Adanie sytuacja się uspokaja, tylko Mruk jako pasażer kilka razy pojękuje bez istotnego powodu. Wkrótce docieramy na przedmieścia Tarsus, gdzie tankujemy Myszkowóz i zamieniamy się za sterami.

W Tarsus, jak zwykle nieco się gubimy w plątaninie wąskich uliczek. Po zaparkowaniu na jakimś gruzowisku, na piechotę wędrujemy do hotelu... i stajemy jak wryci. Cztery lata temu działał tu prężny hotel butikowy w odrestaurowanym domostwie. Teraz budynek zamknięty jest na głucho i gęsto porasta go bluszcz. Po raz kolejny uświadamiamy sobie, jak mocno kryzys polityczny uderzył w lokalny przemysł turystyczny, Po raz pierwszy natomiast uświadamiamy sobie, jak mocno uderzył on w osoby takie, jak my - niezależni podróżnicy. Super fajna miejscówka upadła, a my - zostaliśmy na lodzie. Owszem, jest alternatywa - lokalny Dom Nauczyciela, do którego z podkulonymi ogonami się kierujemy, zastanawiając się nad dostępnymi noclegami, jeżeli okaże się on pełny. Perspektywy są mizerne...

Na nasze szczęscie w Domu Nauczyciela są wolne pokoje. Bez wielkich ceregieli decydujemy się na spędzenie dwóch nocy w 2-pokojowym klimatyzowanym apartamencie. Potrzebujemy chwili wytchnienia, żeby doprowadzić się do porządku. Otwarta pozostaje także kwestia działania naszego systemu HGS na autostradzie. W okolicach Adany, gdzie przejeżdzaliśmy przez bramki, ponury komunikat głosił, że kara za nielegalne korzystanie z autostrady będzie wynosić 130 TL. Chyba trzeba będzie to wyjaśnić kolejnego dnia.

Dzień kończymy w centrum handlowym TarSu, w którym czas spędzają nieliczny żyjący mieszkańcy miasta. Pozostali dawno już uciekli gdzieś nad morze. Miasto wydaje się praktycznie wymarłe, pogrążone w 40-stopniowym upale i wilgotności powietrza, która wywołuje u naszej córki komentarz, że wydaje jej się że pływa, a nie idzie.

Piątek, 14.07.2017 r.

Dzień rozpoczynamy wcześnie, jak to mamy w zwyczaju. W przypadku niektórych członków ekipy może nawet nieco wcześniej - Mruk od 4 rano cierpi na problemy żołądkowe. Gdy słońce już wstało wyruszamy zdobyć składniki na śniadanie, a początkowo mamy nawet ambitne plany zjedzenia tego posiku podczas trekkingu po kapadockich dolinach. Okazuje się jednak, że wyprawa do sklepu wyczeruje nasze możliwości.

Po prostym śniadaniu - sery, simity i jogurty - dla niektórych nadchodzi czas drzemki rekompensującej zarwaną noc. Pozostali podróżnicy zabawiają się w wojnę znalezionymi patykami i czytają książki. Zapowiada się spokojny i leniwy dzień, pierwszy od tak dawna. Tuż przed południem zabieram dzieciaki na basen, na którym spędzamy godzinkę. Potem czas naimprowizowany lunch - z powodu perypetii gastrologicznych decydujemy się na gotowany makaron i zupę pomidorową z kartonu, zakupioną w pobliskim centrum handlowym. Jak się okazuje, ta pyszna zupa przybyła do Turcji aż z odległej Polski.

Po posiłku czas na drugą rundę kąpieli basenowych. Woda w basenie jest chłodna, więc dzieciaki często wychodzą, żeby się ogrzać. Ja śmiało opalam nogi, od dwóch tygodni ukrywane pod długimi nogawkami. Mruk nadrabia kilka zaległości zawodowych i dołącza do nas na czas zakupu lodów. Wszystko wydaje się zmierzać w dobrym kierunku.

Po południu basen zostaje zamknięty wyjątkowo wcześnie, bo już przed godziną 17. Okazuje się, że wieczorem będzie on miejscem imprezy weselnej. Po hucznych wspomnieniach z Ergani, z pewnym niepokojem oczekujemy na jej przebieg. Tymczasem całość kończy się już przed godziną 23. Zasypiam jeszcze przed jej zakończeniem, ale budzę się przed północą z bardzo dziwnym uczuciem. Okazuje się, że i mnie dopadła "zemsta sułtana". Zlana zimnym potem i mdlejąca ledwo docieram do toalety, eskortowana przez Mruka. To była długa noc...

Niedziela, 16.07.2017 r.

Nadszedł dzień wielkiego skoku na zachód Turcji. Wstajemy o 6 rano i całkiem żwawo zabieramy się za zwijanie obozowiska. Przed godziną 8 jesteśmy już po śniadaniu, a namiot i wszelkie manatki zostały władowane do Myszkowozu. Właściciel kempingu czatuje na nas przy bramiej wjazdowej, zapewne doświadczony srogą nauczką, kiedy to jego tureccy klienci zwinęli się bez uiszczania płatności w środku nocy (co mieliśmy okazję podejrzeć). My grzecznie płacimy 120 TL za trzy noce.

Jedziemy w kierunku na Nevsehir, a następnie na Aksaray. Pierwszym istotnym odjazdem z trasy jest stanowisko archeologiczne Acem Hoyuk, o którego istnieniu dowiedzieliśmy się z mapy Marco Polo (no dobrze, nazwę znałam już wcześniej, ale nie wiedziałam, jaka jest dokładna lokalizacja kopca). Decyzja grupowa jest następująca: jeżeli będą brązowe kierunkowskazy, to zjeżdżamy z trasy w poszukiwaniu kopca, ale jeżeli nie - to dajemy sobie spokój. Oczywiście, brązowe tablice są, i to w dużych ilościach, więc - jedziemy!

Na drodze do celu staje nam lokalny bazar i zamknięte uliczki. Sprawnie identyfikujemy objazd i docieramy do kopca. Widać, że odsłonięto tu sporą część osady z epoki wczesnego brązu. Niestety tablice informacyje zdążyły już prawie całkowicie wyblaknąć. Wędrujemy dookoła wykopków i robimy zdjęcia. W pewnym momencie widzę głowę wychylającą się z baraku oznaczonego jako dom wykopalisk, ale nie towarzyszy jej reszta osoby, która rezygnuje z bliższego kontaktu z dziwnymi osobnikami w sandałach. Przynajmniej zdjęcia możemy zrobić bez przeszkód, co powinniśmy docenić w świetle późniejszych wydarzeń.

Najsłynniejszym karawanserajem w okolicy Aksaray jest Sultanhani - odwiedzany zapewne przez prawie wszystkie grupy wycieczkowe zmierzające do Kapadocji z wybrzeża śródziemnomorskiego. Naturalnie, ekipa TwS istnienie tej budowli ignoruje - lub też gwoli ścisłości - budowla ignoruje naszą obecność, skrywając się wśród rozległych robót drogowych.

Brak karawanseraju do kolekcji zdjęć rekompensujemy sobie dzięki hanowi Obruk, zawdzięczającemu swoją nazwę położonemu w pobliżu zbiornikowi wodnemu. Tego typu karawanseraje - w ciągłej renowacji i niedostępne od wewnątrz - bardziej przyciągają naszą uwagę. Z wielką pieczołowitością studiujemy ściany budowli, wyszukując mnóstwo fragmentów pochodzącech z wcześniejszej konstrukcji - najprawdopodobniej kościoła bizantyjskiego.

Tranzyt przez Konyę przebiega zaskakująco sprawnie, zwłaszcza biorąc pod uwagę zasłużoną reputację tamtejszych kierowców spod znaku 42. Dopiero poza miastem odczuwamy, jak bardzo wąsaty styl jazdy potrafią oni reprezentować.

Docieramy do Beysehir, gdzie planujemy zasłużony posiłek, zarówno dla nas, jak i wysuszonego Myszkowozu. Autko dostaje świeże paliwo, a my - przepyszny etli ekmek z ayranem (restauracja Olcay Etliekmek - polecamy!), który znika bez dyskusji i marudzenia, pomimo zamówienia podwójnej porcji. Przy okazji odnotowujemy, że znane nam Beysehir z początków maja to zupełnie inne miejsce niż popularny kurort letni, będący oddechem i wypoczynkiem dla mieszkańców ogromnej Konyi. Całe szczęście, że pamiętamy adres restauracji położonej nieco na uboczu do oblężonego jeziora.

Kwestia doboru dalszej trasy przejazdu jest dyskusyjna. Wiadomo, że punktem docelowym ma być miejscowość Egirdir, położona nad jeziorem o tej samej nazwie. Dojazd do niej możliwy jest dwiema trasami - pierwsza z nich, dobrze nam znana, przebiega wzdłuż wschodniego brzegu jeziora Beysehir, w pobliżu słynnego hetyckiego stanowiska Eflatun Pinar. Mruk wydaje się być zwolennikiem tej opcji, pod pretekstem pokazania dzieciakom słynnej hetyckiej fontanny...

Tymczasem, po nipostrzeżonym przejęciu przeze mnie sterów Myszkowozu, tajemniczy los kieruje nas wzdłuż zachodniego wybrzeża jeziora. Przed 4 laty, gdy gościliśmy w tych okolicach nieco dłużej, droga ta bya zamknięta z powodu remontu. Głośno tłumaczę sobie i Mrukowi, że po ubiegu takiego szmatu czasu, z pewnością trasa będzie otwarta dla podróżnych. Na zachętę widzimy ogromny billboard reklamujący pałac sułtana Alaeddina Keykubada, oddalony o 30 km od skrzyżowania.

Chwilę później kontemplujemy tablicę informującą nas, że trasa dojazdowa jest zamknięta na odcinku około 10 km - czyli nie ma po co się fatygować. Jadący przed nami Opel Astra nie ma watpliwości prąc do przodu, a Mruk mruczy, że dalszy przejazd jest na moją odpowiedzialność.

Faktycznie, droga traci aslaft, a potem pojawiają się na niej ciężkie pojazdy, zajmujące się kładzeniem nowej nawierzchni. Dzielnie przemy do przodu, a Mruk składa uroczystą przysięgę, żeby nigdy już nie oddać mi kierownicy. 10 kilometrów (i kilka ton pyłu dalej) docieramy do utwardzonej nawierzchni i kierując się ogromnymi tablicami dojeżdżamy do letniej siedziby seldżuckiego sułtana.

Sułtańskie włości ekslorujemy na piechotę. W połowie trasy docieramy do siedziby tamtejszych archeologów. Uważne oczy śledzą naszą wędrówkę, ale dopiero po dłuższych deliberacjach wysyłają posłańca niosącego złe wieści. Zapewne to jedyna doktorantka władająca językiem anglosaskich najeźdżców w stopniu umożliwiającym zakomunikowanie nam, że robienie zdjęć jest zakazane. Pokusa dyskusji z tym jakże życzliwym powitaniem gości w arcypopularnym miejscu zostaje stłumiona przez wszechogarniające zobojętnienie. Wszak na karcie mam już setkę fotografii ruinek, a za zaułkiem strzelę ich kolejną porcję. Dyskutowanie z osobą ledwo komunikatywną w języku obligatoryjnym dla adeptów nauk wszelakich nie ma sensu żadnego, pomimo sapania Mruka nad upadkiem i schyłkiem... Ja widzę tutaj jedynie krajobraz po burzy, jaka przetoczyła się nad Turcją w związku z czystkami w środowisku naukowym - krajowym i zagranicznym.

Z ruin pałacu ruszamy dziarsko bocznymi drogami do Egirdir. Na papierowej mapie nasza droga jest zaznaczona jako cienka szara kreska, ale w rzeczywistości jest całkiem dobrej jakości asfaltówką. W pewnym momencie natrafiamy na wytyczony objazd, a przy nim - na rozległy teren kempingowy na łonie natury, w lesie. Odnotowujemy obecnośc czuwającej nas bezpieczeństwem Jandarmy oraz istnienie zaplecza sanitarnego. Tylko jak te tłumy tutaj trafiły i skąd?

Droga pnie się w górę, na wysokość przeszło 1800 metrów n.p.m. W oddali majaczą nam o wiele wyższe szczyty, a na nich widoczne są łachy śniegu - w środku lata! Krajobrazy są przepiękne, ale ich urok ciężko oddać za pomocą zdjęć - to trzeba przeżyć na własnej skórze.

Zjeżdżamy z gór do Egirdir i rozpoczynamy poszukiwanie noclegu w jednym z licznych hoteli i pensjonatów położonych na wąskim półwyspie wysuniętym daleko w wody jeziora. Na jego czubku panuje sztuczny tłum, spowodowany przez uroczystości weselne. Poza tym jest cicho i spokojnie, a pensjonat Sahil, w którym się meldujemy świeci pustkami.

Na kolację jemy kofte i pieczoną rybę, po czym spędzamy wieczór na tarasie z widokiem na jezioro.

Niestety noc upływa nam kiepsko - pokój nie posiada klimatyzacji i nie da się w nim wywołać jakiegokolwiek przewiewu.

Zrywamy się, jak zwykle, wcześnie, aby jak najlepiej wykorzystać poranne godziny dnia, kiedy to upał nie daje się aż tak bardzo we znaki. Zaskoczona obsługa hotelu usiłuje nam wytłumaczyć, że śniadanie zaplanowane jest na 8:30 czyli musielibyśmy czekać jeszcze całą godzinę. Stwierdzamy, że nie ma mowy, bo nam się spieszy do zwiedzania Pamukkale, a bufet jest, jak widać, dobrze zaopatrzony. Zrezygnowany kelner przytakuje nam pokornie, mamrocząc coś pod nosem o tym, że miał jeszcze podać jajecznicę.

Przed wejściem na teren Pamukkale meldujemy się tuż po jego otwarciu, dobrze zaopatrzeni w stroje kąpielowe, mleczko do opalania i maski do nurkowania. Po raz pierwszy wizyta w tym miejscu nie jest dla mnie wyzwaniem reporterskim ani zawodowym. Celem tego przedpołudnia jest pełny relaks i wykorzystanie słynnych uzdrowiskowych właściwości termalnych wód Pamukkale. Ponieważ kondycyjnie jest z nami ostatnio kiepsko z powodu nawracających problemów żołądkowych o prawie wszystkich członków ekipy, mamy nadzieję, że kąpiele dobrze nam zrobią.

No to - chlup! Wspinamy się pod górkę, po drodze zaliczając kolejne sztuczne baseny położone na trasie. Obkładamy się glinką, moczymy z każdej strony, siedzimy w kanale, którym wody spływają z góry, masujac nam plecy i inne części ciała. Dzieciaki stają się bohaterami sesji fotograficznej zorganizowanej przzez parę z Japonii. Przy okazji robimy kilkaset zdjęć, ale tak jakby od niechcenia. Fakt godny zapamiętania - baseny położone najniżej są najczystsze, mają najchłodniejszą wodę i są najmniej oblężone.

Przy okazji odnotowujemy, że kryzys turystyczny wydaje się omijać Pamukkale. Od czasu naszej ostatniej wizyty w 2014 roku wydaje się, że turystów wcale nie ubyło. Słychać język polski, japoński, rosyjski, turecki - jak to od lat bywało. Po dwóch godzinach docieramy na szczyt trawertynów, ale zamiast zwiedzać muzeum - idziemy do tzw. Basenu Antycznego. Przyznam się, że chociaż w Pamukkale byłam tyle razy, że trudno mi to zliczyć, to ani razu się w tym basenie nie kąpałam. Albo nie było na to czasu, albo też cena biletu wydawała mi się przesadnie wysoka. Tym razem ma się to zmienić.

Stoimy grzecznie w kolejce po bilety na basen, gdy wtem - okazuje się, że jesteśmy "celebrytami". Podchodzi do nas nieznany mężczyzna i dobrą polszczyzną przedstawia się nam jako znajomy z Facebooka - Metin z biura podróży Metin Tour. Okazuje się, że pilnie śledzi naszą fotorelację z tegorocznej wyprawy i rozpoznał nas po zdjęciach!

W basenie spędzamy prawie dwie godziny. Staś chciał odkryć ruiny zatopionego miasta, a tutaj nadarzyła mu się nadzwyczajna okazja do nurkowania i podziwiania zatopionych kolumn. Starsza część ekipy eksploruje głębszą część basenu i tak miło schodzi nam czas.

Po wynurzeniu się z wód termalnych dzieciaki odkrywają, że są wściekle głodne. Nas też zaczyna ssać w żołądkach - w końcu moczymy się już prawie 5 godzin. Szybko schodzimy do naszego hotelu na lunch w formie otwartego bufetu - na szczęście dostępne są całkiem niegroźne dania czyli gotowany kurczak i pilav.

Po lunchu - sjesta. I tak niewiele da się zdziałać w te najgorętsze godziny wczesnego popołudnia. Około 17 jesteśmy już świeży i wypoczęci. Postanawiamy, że czas pozwiedzać ruiny Hierapolis. Szykujemy się na uderzenie gorąca przy wyjściu z hotelu, tymczasem okazuje się, że wieje bardzo silny wiatr, a temperatura w cieniu wynosi "zaledwie" 31 °C.

Zwiedzamy północną nekropolię Hierapolis, w świetnych warunkach atmosfrycznych i w ciepłych promieniach chylącego się ku zachodowi słońca. Zaglądamy do grobowców, wędrujemy na przełaj, załapujemy mnóstwo ostów na spodniach.

Po dwóch godzinach mamy dość - ale bardzo chce nam się pić. Postanawiamy zaopatrzyć się w pobliskim Karahayit.

W tym momencie odkrywamy, że Karahayit to bardzo ciekawa baza wypadowa do zwiedzania ruin Pamukkale. W przeciwieństwie do stanowiącego pułapkę turystyczną Pamukkale, jest to żywa osada z normalnymi sklepami i restauracjami. Postanawiamy, że w przypadku, gdy los ponownie rzuci nas w te okolice, to zanocujemy właśnie tu. Przy okazji nabywamy dla dzieciaków tzw. śnieżną chałwę czyli kruszony lód z sokiem owocowym.

Dzień kończymy w wyśmienitych humorach i w poczuciu wielkiego samozadowolenia. Również dlatego, że udaje nam się całkowicie nadrobić zaległości w spisywaniu relacji.

Rankiem rozpoczynamy dalszą podróż na zachód, nieco zmęczeni sensacjami żołądkowymi najmłodszego członka naszej ekspedycji. Jedziemy prosto na zachód, na wybrzeże Morza Egejskiego. O godzinie 15 jesteśmy umówieni z Glennem Maffia w Didim, w celu dokładnej eksploracji świątyni Apollina. Tymczasem okazuje się, że czasu mamy aż nadto, więc zaglądamy do Magnezji nad Meandrem. Stanowisko to zaskakuje nas kilkukrotnie. Najpierw trafiamy na ogrodzony teren, na którym trwają intensywne prace archeologiczne, prowadzone przy użyciu koparki. Zarządza nimi pani archeolog, kompletnie ignorując naszą obecność - nawet zdjęć nam nie zakazała robić. Po raz kolejny zdumiewa mnie znieczulenie archeologów na osoby odwiedzające ich miejsce pracy.

Po uważnym przestudiowaniu planu Magnezji dochodzimy do wniosku, że jej największy skarb czyli stadion, znajduje się poza ogrodzonym terenem, więc można go odwiedzać o dowolnej porze i bez opłaty. Wędrujemy w jego poszukiwaniu pośród drzewami oliwnymi, a po drodze mijamy antyczny gimnazjon oraz ignorujemy strzałkę sugerującą odwiedzenie teatru. Jesteśmy już zbyt zmęczeni podróżą, by wykrzesać w sobie wystarczającą dawkę entuzjazmu. W sumie to dziwię się Stasiowi, który po nieprzespanej nocy nadal chce zobaczyć pozostałości rzymskiego stadionu, które faktycznie są imponujące.

Do Didim docieramy godzinę przed umówionym czasem. Na szczęście Glenn już na nas czeka w umówionej knajpce. Parkujemy w niej z radością i zajmujemy się uzupełnieniem niedoboru płynów i kalorii. Następnie pozuję we wschodnio-anatolijskich gaciach do zdjęcia w lokalnej gazecie - oto koszty sławy i chwały.

Przechadzka z Glennem po świątyni Apollina jest jednocześnie bardzo pouczająca, jak i zabawna, z powodu sesji zdjęciowej dla pluszowych myszy. Oprócz samej świątyni, oglądamy ślady po lokalnym stadionie, teatrze, innej świątyni oraz kaplicy z okresu bizantyjskiego. Niestety niewiele z tych budowli jest obecnie do zobaczenia, gdyż zostały ponownie zakopane przez archeologów w celu ich ochrony.

Wieczór spędzamy z Glennem, najpierw w lokalnej restauracji, a potem na jego balkonie, gdzie degustujemy napój przywieziony z odległej Polski. Nasz angielski znajomy od dawna już czekał na to spotkanie, a w oczekiwaniu przygotował dla nas dwie sypialnie i oddzielną łazienkę. Zasypiamy jak zabici, wiedząc, że kolejnego dnia czeka nas długa podróż na północ Turcji.

Poranek zaczynamy od przeprawy promowej do Europy. Z Azją żegnamy się w Lapseki, a Europę witamy w Gelibolu. Na promie po raz ostatni raczymy się turecką herbatą. Jeszcze szybkie zakupy w Kesan - rzutem na taśmę nabywam nowe szklaneczki do herbaty z podstawkami i zapas chałwy pistacjowej. Potem już tylko przejście graniczne z Grecją w Ipsali i po 20 minutach jesteśmy w Helladzie. Do widzenia Turcjo, do zobaczenia za rok!