Orhan Pamuk

Orhan PamukOrhan Pamuk (wł. Ferit Orhan Pamuk) to jeden z najbardziej znanych współczesnych pisarzy tureckich. Obecnie zajmuje stanowisko profesora literatury porównawczej na Uniwersytecie Columbia. Jego dzieła zostały przetłumaczone na ponad pięćdziesiąt języków.

W 2006 roku za książkę "İstanbul: Hatıralar ve Şehir" (Stambuł: Wspomnienia i Miasto) został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla dla "tego który w poszukiwaniu melancholijnej duszy swojego rodzinnego miasta odkrył nowe symbole przeplatania i zderzenia się kultur".

Jego najbardziej znana powieść to "Kar" (Śnieg) (2002, wyd. pol. 2006), której akcja rozgrywa się w mieście Kars. Została ona wydana w Polsce nakładem Wydawnictwa Literackiego. Nakładem tego wydawnictwa zostały wydane także powieści "Benim Adim Kırmızı" (Nazywam się Czerwień) (2000, wyd. pol. 2007) oraz "Yeni Hayat" (Nowe Życie) (1995, wyd. pol. 2008). W 2008 wydany został polski przekład wspomnień Orhana Pamuka "İstanbul: Hatıralar ve Şehir" (Stambuł: Wspomnienia i Miasto).

Orhan Pamuk urodził się w 1952 roku w Stambule. Wychowywał się w bogatej, lecz podupadającej rodzinie burżuazyjnej. Wspomnienia z tego okresu są zawarte w pamiętniku "İstanbul: Hatıralar ve Şehir" (Istanbul: Wspomnienia i Miasto) (2003) oraz częściowo w powieściach "Kara Kitap" (Czarna Książka) (1990) oraz "Cevdet Bey ve Oğulları" (Cevdet Bey i Synowie) (1982).

Orhan Pamuk uczył się w prestiżowym Robert College a następnie studiował architekturę na Politechnice Istanbulskiej, która jest jedną z najstarszych uczelni technicznych na świecie. Po trzech latach, w wieku 23 lat, studia te porzucił by zająć się pisarstwem i w 1976 roku ukończył Wydział Dziennikarstwa na Uniwersytecie w Istanbule.

Do trzydziestego roku życia Pamuk mieszkał z matką pracując nad swoją pierwszą, opublikowaną w 1982 roku, powieścią "Cevdet Bey ve Oğulları" (Cevdet Bey i Synowie). W marcu 1982 ożenił się z Aylin Turegen, wówczas studentką historii na Uniwersytecie Columbia. W 1985 r. opublikowana została jego powieść historyczna "Beyaz Kale" (Biały Zamek). W 1990 r. zdobyła ona nagrodę Independent Award for Foreign Fiction przyznawaną przez dziennik The Independent, co przyczyniło się do wzrostu jego popularności poza granicami Turcji.

W latach 1985-1988 jako stypendysta Uniwersytetu Columbia pracował nad swoją kolejną powieścią "Kara Kitap" (Czarna Książka), która ukazała się w 1990 r. Po tym okresie powrócił wraz z żoną do Istanbulu. W 1991 roku urodziła mu się córka Rüya (Sen). W 2001 roku rozwiódł się z Aylin Turegen.

W 2005 roku Orhan Pamuk otrzymał we Frankfurcie Nagrodę Pokojową Niemieckich Targów Książki (Friedenspreis des Deutschen Buchhandels) za swoją twórczość w której "Europa i islamska Turcja znajdują nawzajem dla siebie miejsce". Wśród polskich laureatów tej nagrody znaleźli się Janusz Korczak (1972, pośmiertnie), Leszek Kołakowski (1977), Władysław Bartoszewski (1986) oraz Karl Dedecius (1990).

W tym samym roku przeciw Orhanowi Pamukowi rozpoczęto postępowanie karne na podstawie artykułu 301 znowelizowanego w czerwcu 2005 kodeksu karnego. Przyczyną była jego wcześniejsza wypowiedź z lutego tego roku dla szwajcarskiego Das Magazin, dodatku tygodniowego do wielu gazet szwajcarskich, dotyczącej sprawy masowego ludobójstwa Kurdów i Ormian dokonanego przez władze Imperium Ottomańskiego. Zarzut obrazy armii tureckiej został wycofany w grudniu 2005, natomiast zarzut znieważenia tureckości został wycofany w styczniu 2006 r.

Wydawnictwo Literackie przygotowało dla polskich czytelników stronę poświęconą twórczości Orhana Pamuka.

Powiązane artykuły: 

Odpowiedzi

Nagroda Nobla

Orhan Pamuk dostał Nagrodę Nobla za książkę Śnieg

Re: Nagroda Nobla

Komitet Noblowski przyznał Pamukowi nagrodę jako temu "who in the quest for the melancholic soul of his native city has discovered new symbols for the clash and interlacing of cultures". A native city dla Pamuka do Stambuł, a nie Kars, który jest opisany w powieści Śnieg.

Mruk