Wracamy z kolejną porcją wiadomości i ciekawostek historycznych i archeologicznych z terenu Turcji. W styczniu 2023 roku najciekawszym ogłoszonym projektem badawczym był plan odczytania blisko dwóch tysięcy inskrypcji z okresu hetyckiego przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Odczytane treści, na które składają się cenne dokumenty sprzed przeszło trzech tysięcy lat, mają być następnie udostępnione w postaci biblioteki cyfrowej. Tabliczki objęte projektem znajdują się w zbiorach Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze, Muzeów Archeologicznych w Stambule oraz Muzeum w Çorum.

W grudniu 2022 roku na terenie Turcji dokonano kilku przełomowych odkryć archeologicznych. Prawdopodobnie najbardziej intrygującym z nich była licząca 11 000 lat płaskorzeźba, odkryta w pobliżu miejscowości Sayburç w południowo-wschodniej prowincji Şanlıurfa, przedstawiająca dwoje ludzi, byka i dwa lamparty. Stanowi ona najwcześniejsze znane przedstawienie sceny narracyjnej i odzwierciedla relacje między ludźmi a światem przyrody, który ich otaczał podczas przechodzenia na osiadły tryb życia. Jeszcze starsze ślady działalności człowieka odkryto podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych w jaskini Gedikkaya w prowincji Bilecik. W liczącym 16 500 lat jamie wotywnym odkryto tam kamienną figurkę należącą do okresu epipaleolitu, czyli fazy przejściowej od epoki paleolitu do neolitu.

Końcówka października 2022 roku przyniosła przełomowe wiadomości dotyczące aktualnych wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie starożytnego miasta Efez. Wydawałoby się, że w tym odwiedzanym przez tysiące turystów miejscu nie kryją się już żadne tajemnice, ale austriaccy archeolodzy pod kierownictwem profesor Sabine Ladstätter zadali kłam temu przekonaniu. No i przy okazji potwierdziła się trafność tytułu wydanego przez redakcję Turcji w Sandałach przewodnika - "The Secrets of Ephesus" (czyli "Sekrety Efezu").