Kümbet (Eskişehir)

Współrzędne GPS: 39.209499, 30.607700

Region: 

Z wsią o nazwie Kümbet, położoną w prowincji Eskişehir, wiąże się pewna komplikacja. Otóż nazwa Kümbet, która oznacza seldżuckie mauzoleum, jest bardzo szeroko rozpowszechniona na terenie Turcji. Turecka wersja Wikipedii wylicza aż 13 miast i wsi noszących to miano, ale lista ta nie jest kompletna, gdyż wieś Kümbet, o której tu piszemy, nie jest nawet w tym wyliczeniu uwzględniona. Co więcej, w prowincji Eskişehir znajdują się co najmniej dwie wsie o tej nazwie. Opisywana tu wieś wyróżnia się położeniem na terenie Doliny Frygijskiej i kilkoma ciekawymi budynkami o znaczeniu historycznym, więc pomimo trudności w jej identyfikacji, warto się jej bliżej przyjrzeć.

Widok panoramiczny na wieś Kümbet i jej okolice

Seldżuckie mauzoleum w Kümbet

Swoją nazwę Kümbet zawdzięcza stojącemu w północnej części wioski mauzoleum Kümbet Dede Tekkesi, ale historia samej wsi sięga zaledwie 1799 roku. Wówczas lokalny zarządca, noszący tytuł derebeja czyli "pana doliny" oraz imię Yarımağa, założył w tej lokalizacji osadę. Z pewnością wcześniej również osadzali się tu ludzie, o czym świadczy nie tylko obecność wspomnianego mauzoleum, ale także wykorzystane przy jego budowie materiały, pochodzące najprawdopodobniej z bizantyjskiego miasta Metropolis. Jednakże precyzyjna lokalizacja tej wcześniejszej osady nie jest znana.

Kamienna rezydencja derebeja w Kümbet

Co więcej, badania archeologiczne wykazały, że wieś Kümbet stoi na kopcu skrywającym ślady osadnictwa z czasów frygijskich. Świadczą o tym znalezione na powierzchni fragmenty typowej frygijskiej ceramiki. Dokładniejsze badania kopca nie są jednak możliwe, ponieważ cały jest zabudowany przez współczesne budynki mieszkalne.

Frygijski grobowiec skalny i współczesna wieś turecka

Co warto zobaczyć: 

Głównym powodem odwiedzin w Kümbet jest seldżuckie mauzoleum Kümbet Dede Tekkesi. Co prawda jego nazwa oznacza dosłownie lożę derwiszów (czyli tekke), ale budynek służył raczej jako grobowiec. Budowla wzniesiona została na planie sześciokąta i przykryta dachem w kształcie ostrosłupa o sześciokątnej podstawie. Malownicze zwieńczenie całości stanowi gniazdo bocianie na szczycie dachu.

Seldżuckie mauzoleum w Kümbet

W ściany mauzoleum wbudowane zostały elementy architektoniczne pochodzące z dawniejszych, bizantyjskich budowli, tworząc ciekawy, mocno eklektyczny efekt. Mauzoleum stoi na terenie dawnego cmentarza, na niewielkim pagórku, z którego roztacza się widok na wieś oraz na jej okolice.

Bizantyjskie detale architektoniczne, wmurowane w seldżuckie mauzoleum w Kümbet

Na tym samym pagórku znajdują się wykute w skale struktury: kamienne schody oraz brama z ozdobnym zwieńczeniem. Brakuje nam niestety wiadomości o ich pochodzeniu i dacie powstania, chociaż z wyglądu przypominają frygijskie struktury z akropolu w Mieście Midasa.

Kamienne struktury w Kümbet

Na północ od mauzoleum, na kolejnym pagórku, położone są pozostałości po kamiennej rezydencji założyciela wioski - derebeja Yarımaği. Najlepiej zachowaną strukturą z tej posiadłości jest wykuty w skale kominek w stylu zbliżonym do znanego z terenów Kapadocji.

Kamienny kominek derebeja Yarımaği

Natomiast na wschód od mauzoleum, bezpośrednio w sąsiedztwie zabudowań gospodarskich, znajduje się najciekawszy zabytek na terenie Kümbet. Jest to kamienny grobowiec frygijski, znany jako Arslan Kaplan Kümbeti (czyli Mauzoleum Lwa i Tygrysa) lub Aslanlı Mağbet (czyli Lwi Grobowiec).

Frygijski grobowiec Aslanlı Mağbet

Fasadę grobowca zdobią reliefy przedstawiające dwa drapieżne koty (lwy lub tygrysy), stojące po bokach wysokiego dzbana, pochodzące z okresu frygijskiego. Powyżej nich znajdują się płaskorzeźby dwóch orłów, siedzących po bokach tarczy, dodane za czasów rzymskich. Budowla nazywana jest także Grobem Solona, ponieważ inskrypcja na fasadzie wymienia to imię.

Relief nad wejściem do grobowca Aslanlı Mağbet

Jak dotrzeć?: 

Samochodem: do Kümbet można dojechać jedynie dysponując własnym środkiem transportu. Zjazd do wsi Kümbet z drogi D665 znajduje się w odległości 55 km na północ od Afyonu i 80 km na południe od Eskişehir. Kümbet leży 2 km na wschód od trasy D665. Jadąc dalej w tym samym kierunku, 14 km za wsią Kümbet, dojeżdża się do słynnego Miasta Midasa czyli frygijskiej Yazılıkaya.

Kierunkowskaz z drogi D665 na Kümbet i Yazılıkaya

Powiązane artykuły: 

Powiązane relacje: