Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey w Birgi

Współrzędne GPS: 38.256500, 28.067801

Położenie w mieście: 

Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey to najważniejszy meczet w miasteczku Birgi, dlatego też nazywany bywa również Wielkim Meczetem (tr. Ulu Camii). Budynek zbudowany został w 1313 roku na rozkaz Mehmeta Beja, założyciela dynastii Aydınoğlu. W tamtym okresie historii Azji Mniejszej Birgi było stolicą emiratu Aydınoğlu, który powstał po rozpadzie seldżuckiego sułtanatu Rum. Jednakże wkrótce po wzniesieniu meczetu dynastia Aydınoğlu przeniosła swą siedzibę do Ayasuluk czyli obecnego Selçuku, zapewne z powodu jego korzystniejszego położenia, bliżej wybrzeża Morza Egejskiego.

Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey

Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey był pierwszym meczetem zbudowanym w Birgi po zdobyciu miasta przez Turków w 1307 roku. Z tego samego okresu historii pochodzi zbudowany również przez ród Aydınoğlu meczet İsa Bey Camii w Selçuku.

Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey
Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey

Z zewnątrz wygląd meczetu nie jest bardzo imponujący, to prosta kamienna konstrukcja z jednym minaretem. Minaret pokrywają płytki w kolorach niebieskim i czerwonym, ułożone we wzór geometryczny.

Minaret meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey
Minaret meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey

Dokładniejsze przyjrzenie się ścianom budynku ujawnia natomiast pewną ciekawostkę: do jego wzniesienia wykorzystano fragmenty antycznych budowli z rzymskiej osady Pyrgion, która znajdowała się na terenie obecnego Birgi. Najwyraźniej fakt ten zilustrowany jest przez kamiennego lwa, który wystaje z jednej ze ścian.

Kamienny lew w ścianie meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey
Kamienny lew w ścianie meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey

Początkowo meczet przykryty był dachem w stylu wykorzystywanym przez Seldżuków. Masywne belki podtrzymywały płaski dach, pokryty dodatkowo warstwą ziemi. Takie rozwiązanie gwarantowało utrzymanie optymalnej temperatury wewnątrz budynku. Niestety to ciekawe rozwiązanie zostało w późniejszym okresie zastąpione przez cynkowaną blachę. Obecnie trwają starania, aby przywrócić meczetowi oryginalne zadaszenie.

Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey
Meczet Aydınoğlu Mehmet Bey

Przestronne wnętrze meczetu wywiera ogromne wrażenie na zwiedzających. Jest podzielone na pięć naw, a sufit wspiera się na rzędach kolumn rzymskich. Mihrab czyli wnęka wyznaczająca kierunek na Mekkę wykonany został z wykorzystaniem czarnych i niebieskich kafli w typowym stylu seldżuckim, natomiast kazalnica (mimbar) jest całkowicie drewniana oraz ozdobiona wzorami geometrycznymi przywołującymi na myśl słońce, księżyc, gwiazdy i planety. Technologia nazywana kundekari, w jakiej wykonano kazalnicę z drewna orzechowego, nie wymagała użycia gwoździ ani kleju. Stworzenie mimbaru zajęło mistrzowi o imieniu Muzafferadin bin Abdülvahid aż 10 lat, a w efekcie jego wysiłków powstał jeden z najświetniejszych przykładów zastosowania kundekari na terenie całej Anatolii.

Wnętrze meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey
Wnętrze meczetu Aydınoğlu Mehmet Bey

Z mimbarem meczetu wiąże się zagadka kryminalna. W 1993 roku drzwi kazalnicy zniknęły w tajemniczych okolicznościach. Dwa lata później zostały zlokalizowane w Londynie i dzięki staraniom Interpolu po pięciu miesiącach zostały zwrócone Turcji. Obecnie znowu zdobią wnętrze meczetu w Birgi.

Drewniane okiennice chroniące okna meczetu również zostały wykonane przez Muzafferadina bin Abdülvahida, w tej samej technologii co kazalnica. Nad każdą z nich znajdują się sentencje wypisane złotą farbą.

Do budynku meczetu przylega mauzoleum Mehmeta Beja, a naprzeciwko kompleksu meczetowego, na środku drogi stoi niewielkie mauzoleum nazywane Ümmü Sultan Türbesi, w którym pochowana została jego siostra.

Mauzoleum Ümmü Sultan Türbesi
Mauzoleum Ümmü Sultan Türbesi

Kopuła mauzoleum Mehmeta Beja została od wewnątrz wyłożona płytkami w kolorach odpowiadających tym, które wykorzystane zostały do ozdobienia minaretu.

Mauzoleum Mehmeta Beja
Mauzoleum Mehmeta Beja

Powiązane artykuły: