Bolayır

Współrzędne GPS: 40.514843, 26.756516

Region: 

Bolayır to małe miasteczko w prowincji Çanakkale, położone u nasady półwyspu Gallipoli w Tracji Wschodniej. Pomimo małej liczby mieszkańców (około 2000) oraz stosunkowo niedawnego, jak na warunki tureckie, nadania praw miejskich (w 1958 roku) Bolayır może poszczycić się bardzo burzliwą historią.

 Panorama Bolayır

26. stycznia 1913 roku rozegrała się tu ważna bitwa I wojny bałkańskiej między siłami tureckimi a bułgarskimi. Wydarzenie to przeszło do historii jako bitwa pod Bulair. Od początku wojny twierdza osmańska w Edirne była blokowana przez armię bułgarską. Aby przełamać tę blokadę dowództwo armii tureckiej od połowy stycznia 1913 roku przygotowywało kampanię w kierunku zachodnim.

Ofensywa ruszyła o świcie 26. stycznia, a wojskom osmańskim sprzyjała mgła. Dała im przewagę w postaci elementu zaskoczenia Bułgarów, którzy ujrzeli zbliżającą się 27. dywizję piechoty Myuretebi dopiero na kilkadziesiąt metrów przed ich pozycjami. Rozpoczęła się wymiana ognia artyleryjskiego, który spowolnił postępy Turków.

Panorama Bolayır

Turcy początkowo odnosili sukcesy, koncentrując się na linii brzegowej Morza Marmara i powoli otaczając lewe skrzydło 22. regimentu piechoty bułgarskiej. Dostrzegając zagrożenie bułgarski dowódca podjął decyzję o kontrataku. W obliczu bułgarskiej ofensywy tureccy żołnierze spanikowali i rozpoczęli ucieczkę z pola walki. Wielu z nich zginęło podczas tego odwrotu, zabitych przez ostrzał artylerii bułgarskiej. Po południu nastąpiła druga próba ofensywy tureckiej, ale również ona została zniweczona przez wojska bułgarskie.

Widok ze wzgórza na równinę przy Bolayır

W sumie siły osmańskie straciły podczas bitwy pod Bulair połowę zaangażowanych w starcie żołnierzy i prawie cały osprzęt, porzucony podczas odwrotu. Na pamiątkę bułgarskiego zwycięstwa został skomponowany okolicznościowy marsz wojskowy, a wioska w obwodzie Warna otrzymała nazwę Bulair.

Bolayır było również miejscem walk podczas I wojny światowej, w latach 1915-1916, w trakcie kampanii na półwyspie Gallipoli.

 Park na wzgórzu, w którym położone są grobowce Süleymana Paszy i Namıka Kemala

Co warto zobaczyć: 

W niewielkim miasteczku znajdują się dwa ważne grobowce, położone na wzgórzu górującym nad równinnymi terenami Tracji Wschodniej. W tradycyjnym murowanym grobowcu (tr. türbe) pochowany jest Süleyman Pasza, syn sułtana Orhana I, drugi bej Imperium Osmańskiego. W czasach wczesnego Imperium ten tytuł nadawano władcom stolic osmańskich, najpierw w Bursie, a następnie w Edirne.

 Brama prowadząca do grobowców Süleymana Paszy i Namıka Kemala

Süleyman Pasza zasłynął w historii Turcji jako dowódca wojskowy, który jako pierwszy opanował na stałe tereny położone w Europie, na półwyspie Gallipoli. Przyczynił się tym do umocnienia pozycji imperium i jego rozbudowy o tereny europejskie. Słynny dowódca był postrzegany jako naturalny następca sułtana Orhana, ale niestety zmarł przed swoim ojcem (w 1357 roku) w wyniku ran odniesionych wskutek upadku z konia podczas polowania z sokołami.

Grobowiec Süleymana Paszy

Na rozkaz swojego ojca Orhana I został pochowany nie w Bursie, gdzie spoczywają jego dziad i ojciec, pierwsi sułtani osmańscy Osman i Orhan, ale nad brzegami cieśniny Dardanele, w uznaniu zasług w opanowaniu terenów Tracji Wschodniej. W grobowcu pochowano również nauczyciela i mentora Süleymana Paszy noszącego tytuł lala oraz... konia.

Grobowiec Süleymana Paszy

Na tym samym wzgórzu stoi również grobowiec Namıka Kemala, XIX-wiecznego poety i głosiciela dwóch nowatorskich w jego czasach haseł: wolności i ojczyzny. Namık Kemal zmarł w 1888 roku na wyspie Chios, gdzie pełnił funkcję gubernatora. Jednakże jego życzeniem było zostać pochowanym w Bolayır, u boku Süleymana Paszy i tak też się stało.

 Grobowiec Namıka Kemala

Jak dotrzeć?: 

Samochodem: jadąc z kierunku Stambułu lub Edirne autostradą E80 należy odbić w kierunku na miasto Keşan (przez Havsa i Uzunköprü) - prowadzi tędy droga nr D550/E87. Bolayır położone jest przy tej trasie, około 18 km przed Gelibolu. Zjazd z trasy sygnalizują brązowe tablice kierujące podróżnych do słynnych grobowców na wzgórzu.