Na terenie Anatolii znajdują się pozostałości blisko dwudziestu miast, które w czasach antycznych nosiły, przez dłuższy lub krótszy czas, nazwę Antiochia. Ruiny Antiochii nad Meandrem są, w porównaniu chociażby z Antiochią Syryjską (obecna Antakya) czy z Antiochią Pizydyjską (w prowincji Isparta), bardzo skromne, a jednocześnie słabo zbadane. Warto zawitać do nich przy okazji wycieczki do Afrodyzji, aby w samotności pobuszować po zarośniętych chwastami pamiątkach po antycznym mieście oraz podziwiać wspaniałe widoki rozciągające się ze wzgórza na dolinę rzeki Meander.

Antiochia nad Meandrem

Nazwa Antiochia nadawana była nowo zakładanym i istniejącym już wcześniej miastom przez władców z dynastii Seleucydów, panujących w okresie hellenistycznym. Większość królów z tej dynastii nosiła jedno z dwojga imion: Antioch (13 władców) i Seleukos (7 władców). Miast o nazwie Seleucja też zresztą znajdzie się wiele zarówno na terenie Anatolii, jak i poza nią.

Antiochia nad Meandrem

Zarys dziejów miasta

Antiochia nad Meandrem, znana wcześniej jako Pythopolis, położona była w krainie nazywanej Karią, którą zamieszkiwał autochtoniczny lud Karyjczyków. Nazwę Antiochia nadał jej Antioch I Soter, zasłużony dla miasta jego jednoczesną rozbudową.

Duże znaczenie w dziejach miasta miało jego położenie niedaleko zbiegu dwóch rzek: Meander (obecnie Büyük Menderes) i Orsinus (nazywana również Morsynos, obecnie Vandalas lub Dandalaz Çayı) oraz lokalizacja przy mieście mostu nad drugą z tych rzek.

Widok z Antiochii na most nad rzeką Orsinus i na miasteczko Başaran

Szczególnego znaczenia miasto nabrało w czasach rzymskich, z których pochodzą monety przedstawiające strategicznie położony most. W 189 roku p.n.e. przez miasto przemaszerował w drodze na zakończoną sukcesem wojnę z Galatami konsul Gnejusz Manliusz Wulso. W okresie Cesarstwa Rzymskiego Antiochię otoczono murami obronnymi.

Antiochia nad Meandrem

W zimie 113 roku n.e. miasto odwiedził sam cesarz Trajan. Strategiczna pozycja Antiochii wzrosła w III wieku n.e., gdy w Persji objęła rządy dynastia Sasanidów, tocząca regularne wojny z Imperium Rzymskim.

Antiochia nad Meandrem

W 1211 roku w pobliżu miasta została stoczona bitwa, nazywana w opracowaniach historycznych bitwą pod Antiochią nad Meandrem. Stronami w tej walce były seldżucki Sułtanat Rumu (Konyi) oraz Cesarstwo Nicejskie. Turcy ponieśli w bitwie klęskę, a w boju zginął sułtan seldżucki Gıyaseddin Keyhüsrev. W rezultacie wynik bitwy oznaczał utrzymanie kontroli nad zachodnią Anatolią i wybrzeżem egejskim w rękach bizantyjskich. Bitwa pod Antiochią była ostatnim dużym starciem militarnym pomiędzy Seldżukami a Bizantyjczykami. Dopiero przeszło 100 lat później tereny te dostały się pod kontrolę turecką, w postaci Imperium Osmańskiego.

Widok z Antiochii na tereny uprawne

Prace archeologiczne i obecny stan ruin

Antiochia nad Meandrem nigdy do tej pory nie stała się terenem systematycznych wykopalisk archeologicznych. W 1994 roku odwiedził ją Christopher Ratté z Uniwersytetu w Michigan, który przeprowadził na jej obszarze rekonesans, zidentyfikował kilka fragmentów dawnych budowli i stworzył plan miasta w formie szkicu. Wśród struktur zauważonych przez Ratté wyróżniają się mury miejskie, cytadela i stadion.

Antiochia nad Meandrem

Ruiny znajdują się na wzgórzu nazywanym przez miejscową ludność Yenişer. Teren wzgórza jest zarośnięty przez dziką roślinność, a pozostałości budynków wyglądają nad wyraz skromnie.

Antiochia nad Meandrem

Do zwiedzania Antiochii warto przygotować się, zakładając pełne obuwie oraz spodnie z długimi nogawkami, z uwagi na miejscami strome nachylenie zboczy wzgórza oraz rosnące na nim osty i inne kolczaste rośliny.

Antiochia nad Meandrem

Teren Antiochii nie jest ogrodzony, nikt go nie pilnuje i nie pobiera opłat.

Antiochia nad Meandrem