Zaledwie 15 lat temu prawie nikt z podróżników nie zdawał sobie sprawy z istnienia ruin antycznego miasta Antandros, położonego nad Zatoką Edremit w południowej części Troady. Jedynymi śladami tego niegdyś potężnego miasta były rozrzucone na terenie gaju oliwnego fragmenty budynków, niezachęcające do dogłębniejszej eksploracji.

Jednakże od tego czasu wiele się zmieniło — zespół badaczy pod kierownictwem profesora Gürcana Polata dokonał niezwykłych odkryć w Antandros, a największą atrakcją tego miejsca jest wspaniale zachowana willa z czasów rzymskich, ozdobiona mozaikami podłogowymi i ściennymi freskami. Jeżeli więc podróżujecie trasą prowadzącą do Edremitu, to zatrzymajcie się w miejscowości letniskowej Altınoluk i odnajdźcie ślady dawnej świetności Antandros.

Zarys historii

Już w czasach antycznych nie istniała zgoda co do tego, kto założył Antandros. Według greckiego poety z wyspy Lesbos, Alcaeusa, miasto założył lud anatolijskich Lelegów w VII wieku p.n.e. Najsłynniejszy grecki historyk, Herodot, podawał natomiast informację, że osadę założyli Pelazgowie, również pochodzący z terenów Azji Mniejszej. Piszący kilkadziesiąt lat później Tukidydes jako pierwszy z autorów twierdził, że Antandros było osadą grecką, skolonizowaną przez przybyszów z Eolii. Jednakże tradycja lokalnego pochodzenia założycieli miasta przetrwała w historiografii, wspominał o niej m.in. Arystoteles, który wyjaśniał, że określenia Antandros jako Edonis i Kimmeris wywodziły się z nazw plemion Edonów z Tracji oraz Kimerów ze wschodu.

Dwie wersje historii Antandros, łączące te sprzeczne przekazy, przedstawił grecki gramatyk i badacz mitów Konon, działający za czasów panowania cesarza Oktawiana Augusta. Według jego pierwszej wersji wydarzeń miastem rządził syn Eneasza — Askanios, aż do czasu, gdy porwali go Pelazgowie, a w zamian za jego uwolnienie otrzymali miasto Antandros. Drugie wyjaśnienie tłumaczy, że miasto założyli wygnańcy z egejskiej wyspy Andros, co znalazło odzwierciedlenie w nazwie ich nowego miejsca zamieszkania.

Na kartach historii Antandros pojawia się w 512 roku p.n.e., kiedy to zostało podbite przez Persów. Z racji swojego położenia, u stóp masywu góry Ida, miasto miało dostęp do bogatych zasobów drewna oraz żywicy, podstawowych materiałów do budowy statków. Względy te powodowały, że Antandros było łakomym kąskiem dla kolejnych potęg militarnych, pragnących rozbudowywać flotę wojenną. Wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk, kontrolowane było przez Greków i Persów, a przez pewien krótki czas było nawet autonomiczną osadą.

Prace archeologiczne

Pierwsze próby zlokalizowania ruin Antandros rozpoczęły się w 1842 roku, kiedy to niemiecki geograf i kartograf Heinrich Kiepert odkrył inskrypcję z Antandros wbudowaną w ścianę meczetu w pobliskiej wsi Avcılar. Kiepert wspiął się na wzgórze Kaletaşı, które, jak przypuszczał, miało skrywać pozostałości antycznej osady, i znalazł na nim wiele fragmentów marmuru i ceramiki, potwierdzających jego teorię. Jednakże przez przeszło 150 lat po tym odkryciu na terenie Antandros przeprowadzono jedynie badania powierzchniowe.

Dopiero w 2001 roku zaczęto w Antandros systematyczne prace archeologiczne, prowadzone pod patronatem Muzeum w Balıkesir przez profesora Gürcana Polata. Badania te wykazały, że znaleziona na miejscu ceramika z greckiej nekropolii pochodzi z VIII i VII wieku p.n.e., co oznacza, że Grecy zamieszkiwali ten teren dwa wieki wcześniej, niż to uprzednio sądzono. Oznacza to, że teorie o greckim pochodzeniu miasta zyskały na znaczeniu, odsuwając w cień twierdzenia o założeniu osady przez ludność lokalną.

Zwiedzanie

Najwspanialszym miejscem, które koniecznie trzeba zobaczyć podczas zwiedzania ruin Antandros, jest pochodząca z okresu rzymskiego, z IV wieku n.e., willa, czyli tzw. Dom Tarasowy (tr. Yamaç Ev). Zachowało się w doskonałym stanie sześć pomieszczeń tego domostwa, rozmieszczonych wokół wewnętrznego dziedzińca. Mozaiki zdobiące podłogi oraz ścienne freski są przepiękne i przywodzą na myśl dekoracje domów w Pompejach.

Oprócz willi na terenie Antandros można obejrzeć pozostałości ogromnych łaźni (term) rzymskich, cystern oraz rozległą nekropolię.

Informacje praktyczne

Za zwiedzanie Antandros nie są obecnie pobierane opłaty. Trwają starania mające na celu otworzenie w tym miejscu muzeum archeologicznego, które gromadziłoby znalezione w Antandros eksponaty, obecnie przechowywane w magazynie. Zapewne wraz z otwarciem tej placówki wprowadzony zostanie oficjalny system sprzedaży biletów i godzin otwarcia.

Z uwagi na ciągle prowadzone prace archeologiczne może okazać się, że nie każdy zakątek Antandros jest dostępny dla zwiedzających.

W pobliskiej miejscowości Altınoluk można bez problemu znaleźć miejsce noclegowe w jednym z nadmorskich hoteli i pensjonatów. Działa tam również wiele restauracji, sklepów spożywczych oraz oddział poczty i bankomaty.