Jest to zespół objawów spowodowany zakażeniem przewodu pokarmowego u osób podróżujących i przekraczających międzynarodowe granice. Podstawowy objaw, czyli biegunka, jest definiowana jako co najmniej 3 luźne stolce w ciągu dnia. Mogą jej towarzyszyć: złe samopoczucie, gorączka, nudności, wymioty, bóle mięśni.

Na biegunkę podróżnych (b.p.) najczęściej zapadają osoby wyjeżdżające do regionów o niskim poziomie higieny. Z reguły objawy występują w ciągu 7 dni od wyruszenia z domu. Dlatego nie jest zaskoczeniem, gdy pojawią się już w czasie podróży samochodem do Turcji, zanim jeszcze znajdziemy się w Azji. Może się także zdarzyć, że objawy wystąpią kilka tygodni po powrocie.

Profilaktyka

Przebieg choroby jest najczęściej łagodny, ale dolegliwości potrafią nam zepsuć wakacje. Dlatego warto pamiętać o profilaktyce. Czyli:

• myć ręce przed jedzeniem i przygotowywaniem posiłków,
• myć i obierać owoce ze skórki,
• unikać spożywania sałatek z surowych warzyw, mięsa, ryb i owoców morza, surowych produktów mlecznych,
• pić tylko wodę butelkowaną, szczególnie unikać kostek lodu.

Jeżeli chodzi o Turcję, zalecenia te wydają się trochę wygórowane. Na przykład wodę możemy pić z przydrożnych źródełek, których mnóstwo spotkamy w Turcji. Trudno też zrezygnować w czasie podróży z korzystania z lokalnych przybytków gastronomicznych. W piekarni piekarz poda nam chleb gołą ręką.

Oczywiście ważny jest rozsądek. Warto kierować się też naszymi wcześniejszymi doświadczeniami. Jeżeli wiemy, że mamy skłonność do b.p., bądźmy bardziej ostrożni. Pamiętajmy również, że Turcja to duży kraj. Z innym poziomem higieny spotkamy się w Stambule czy podczas pobytu w hotelu, a innym na południowo-wschodnich krańcach.

Bardziej zapobiegliwi mogą zacząć przyjmować 2-3 dni przed wyjazdem preparaty zawierające szczepy Lactobacillus (np. Dicoflor, Lakcid) lub Saccharomyces (Enterol 250) w dawce 2 razy po 1 kapsułce. Uważa się jednak, że skuteczność takiej profilaktyki nie jest duża.

Biegunka - co robić?

Niestety, pomimo dbałości o higienę możemy zapaść na b.p. Co wtedy? Na początek należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy możemy leczyć się sami, czy też niezbędny jest kontakt z lekarzem. Wizyta w gabinecie jest wskazana, gdy:

• gorączkujemy,
• stolce zawierają krew, śluz,
• występują wymioty uniemożliwiające przyjmowanie płynów,
• objawy pomimo samoleczenia nie zmniejszają się po 24 godzinach,
• występują inne niepokojące objawy jak np. zawroty głowy, zasłabnięcie.

Nie ma granicznej ilości stolców, ale więcej niż 10 może być już niepokojącym objawem - w takim wypadku trudno będzie uzupełnić płyny. Od tego zaś należy zacząć, jeżeli decydujemy się leczyć sami.

Ile pić?

Człowiek powinien spożyć ok. 30 ml wody dziennie na kilogram masy ciała. Norma ta jest wyższa dla dzieci i w zakresie wagi 15-40 kg wynosi ok. 50ml na kilogram masy ciała. W gorącym tureckim klimacie to podstawowe zapotrzebowanie może być jeszcze znacznie ( i o 50%) wyższe. Poza podstawowym zapotrzebowaniem należy dodać ok. 200ml na każdy luźny stolec. Z tego wynika, ze uzupełnienie straconej wody przy nasilonej biegunce może być trudne i będzie wymagało podania kroplówek.

Co pić?

Na ten temat krążą legendy. Są zwolennicy coca-coli, Jasia Wędrowniczka i tym podobnych wynalazków. Niestety, prawda jest banalna. Trzeba pić wodę. Nie zaleca się spożywania w czasie biegunki napojów alkoholowych, wysoko słodzonych napojów typu cola a także słodkich soków, kawy, mocnej herbaty.

Biegunka to nie tylko utrata wody, ale również minerałów. Uzupełniamy je np. przy pomocy preparatu Gastrolit, wsypując 1 saszetkę do każdej szklanki wody. Z braku Gastrolitu możemy ratować się roztworem przygotowanym z ogólnodostępnych składników. Do litra wody wsypujemy 1 płaską łyżeczkę soli kuchennej, 5 łyżeczek cukru, ½ łyżeczki sody oczyszczonej i dodajemy sok z wyciśniętej jednej dużej cytryny.

Co jeść?

Na początku biegunki warto zrobić 3-4 godzinna przerwę w jedzeniu. Potem spożywamy posiłki lekkostrawne, czyli żadnych potraw pieczonych, smażonych i słodkich. Polecam zacząć od bułeczki z jasnego pieczywa z masełkiem.

Jakie leki?

Zalecane jest przyjmowanie preparatów, o których wspominałem wcześniej. Są to: Dicoflor, Lakcid lub Enterol w dawkach 2 razy po 1 kapsułce.

Na koniec antybiotyki. Warto pamiętać, że nie każdą biegunkę leczymy od razu antybiotykiem. Nie podajemy ich po pierwszym stolcu biegunkowym. Wskazaniem są co najmniej 3 takie stolce w ciągu doby z towarzyszącymi objawami, czyli np. bólem brzucha. W takim wypadku zalecane jest przyjmowanie jednego z trzech preparatów:

• azitromycyny 500mg raz na dobę,
• ciprofloxacyny 500mg raz na dobę,
• rifaksyminy 2 razy po 200mg.

Leki przyjmujemy maksymalnie przez 3 dni. Jeżeli nie ma poprawy, konieczny jest kontakt z lekarzem. Jeżeli poprawa nastąpi szybko, leczenie możemy skrócić.

lek. Piotr Maksymowicz

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, a autor nie ponosi odpowiedzialności za skutki praktycznego zastosowania zawartych w nim treści i zaleceń.