Jednym z najciekawszych i najsłynniejszych zabytków na terenie Turcji są niewątpliwie ruiny starożytnej Troi. Co prawda wiele osób je odwiedzających odczuwa rozczarowanie stanem zachowania sławnego grodu króla Priama, ale otaczająca Troję legenda sprawia, że jest to punkt obowiązkowy na trasie zwiedzania wybrzeża Morza Egejskiego. Aby w pełni docenić wizytę w tym miejscu i zrozumieć jego znaczenie oraz skomplikowany układ warstw chronologicznych, warto się do zwiedzania Troi dobrze przygotować. Jednym z najlepszych sposobów jest lektura książki autorstwa Mustafy Aşkına Troy. A Revised Edition.

Mustafa Aşkın to profesjonalny przewodnik, specjalizujący się w oprowadzaniu turystów po terenie Troi. Urodzony w wiosce Hisarlık, która położona jest w sąsiedztwie antycznego grodu, nazywany jest ponoć przez kolegów z branży 'ostatnim Trojaninem'. Od wielu lat wprowadza odwiedzających Troję w jej tajemnice, a robi to w naprawdę przekonujący sposób. Skąd o tym wiem?

Sama miałam szczęście trafić na niego podczas jednej z pierwszych wycieczek do Turcji i muszę przyznać, że bez jego opowieści nie uznałabym Troi za miejsce szczególnie fascynujące, chociaż oczywiście znałam zarówno historię jej zdobycia przez wojska greckie pod wodzą króla Agamemnona opisaną w Iliadzie przez Homera, jak i dzieje odkrycia jej ruin przez Heinricha Schliemanna przedstawione w książce Bogowie, groby i uczeni autorstwa C.W.Cerama. Na pamiątkę pierwszych odwiedzin w Troi kupiłam książkę Mustafy Aşkına, dodatkowo opatrzoną dedykacją jej autora. Do Troi wracałam później jeszcze dwukrotnie i planuję kolejny powrót, być może już w 2012 roku, w celu sprawdzenia, co nowego tam odkopano...

Przeczytaj o mojej wizycie w Troi w 2008 roku.

Tymczasem wróćmy do książki Troy. A Revised Edition. Już jej podtytuł with legends, facts, and new developments wiele mówi o treści. Na wstępie autor pokrótce omawia nazwę stanowiska archeologicznego, jego odkrycie i prowadzone wykopaliska oraz drzewo genealogiczne rodu królewskiego Priama - legendarnego ostatniego władcy Troi.

Pierwszy dłuższy rozdział How to visit Troy omawia krok po kroku (dosłownie) wędrówkę po ruinach miasta, opisując napotykane po drodze struktury. Niezwykle pomocny jest tu duży i wyraźny plan, z zaznaczonymi najważniejszymi punktami wizyty, oraz kolorowe fotografie poszczególnych miejsc.

Drugi rozdział przedstawia sylwetkę Heinricha Schliemanna - XIX-wiecznego odkrywcy Troi, nad którym ciąży obecnie klątwa, jaką obłożyły go kolejne pokolenia archeologów, lamentujących nad barbarzyńskimi metodami wykopaliskowymi tego niemieckiego badacza i awanturnika.

Rozdział trzeci wprowadza w tajniki kolejnych warstw kulturowych, które składają się na stanowisko archeologiczne zwane Troją, poczynając od najstarszych, pochodzących z 3000 roku p.n.e., a na najnowszych (z 600 roku n.e.) kończąc.

Czwarty rozdział to podsumowanie mitów związanych z Troją, ze szczególnym uwzględnieniem konkursu na najpiękniejszą boginię rozstrzygniętego na korzyść Afrodyty przez królewicza Parysa, wynikającego z niego uprowadzenia pięknej Heleny, zaangażowania w wojnę trojańską walecznego Achillesa oraz przebiegu walk o gród.

Rozdział piąty przedstawia najświeższe fakty związane z Troją oraz kontrowersje ją otaczające. Na końcu tomu znajduje się szereg krótkich pytań i odpowiedzi, dotyczących między innymi populacji Troi, tzw. 'skarbu Priama' oraz metod pozyskiwania wody przez mieszkańców miasta. Ciekawostką jest zamieszczona reprodukcja mapy Troady z 1840 roku, uzupełnionej w 1883 roku przez Schliemanna.

Książka wydana jest bardzo starannie, na dobrym gatunkowo papierze, a co najważniejsze - została zszyta, a nie sklejona, co gwarantuje jest długą żywotność w warunkach podróżnych. Wydaje się, że została w jej przypadku zachowana bardzo trudna do uzyskania równowaga pomiędzy ilością tekstu i ilustracji. Zdjęcia, mapy i reprodukcje są dobrej jakości i cieszą oczy czytelnika. Jedyną wadą jest rok wydania książki - mój egzemplarz liczy sobie już 11 lat, a to w dziejach wykopalisk prowadzonych ciągle na terenie Troi cała epoka. Książka jest dostępna przykładowo w serwisie Amazon, gdzie jej egzemplarze z drugiej ręki kosztują od 14 dolarów. Ile kosztowała moja książka niestety już nie pamiętam, ale z pewnością wiele milionów (starych) lir tureckich.