Mini-poradnik języka tureckiego

Turystów odwiedzających Turcję często zadziwiają zdolności językowe Turków, którzy, jak się na pierwszy rzut oka wydaje, potrafią przywitać gości we wszystkich językach świata. Przykładowo na Bazarze Egipskim jeden ze sklepów z dumą ogłasza, że jego obsługa mówi po... katalońsku.

W rzeczywistości często znajomość języków obcych u Turków jest mocno przereklamowana i ogranicza się do kilku zwrotów grzecznościowych, jednakże Turcy wiedzą, że podstawą do udanej transakcji handlowej jest zrobienie dobrego pierwszego wrażenia i zaskarbienie sobie życzliwości potencjalnych klientów.

Z drugiej strony tłumnie przybywający do Turcji wczasowicze zazwyczaj nie zadają sobie trudu, aby poznać chociażby kilka podstawowych zwrotów w języku tureckim. Wysiłek może wydawać się zbyteczny, tym bardziej, że przecież w tym kraju spędzą jeden, góra dwa tygodnie, a przecież większość Turków mówi po angielsku lub niemiecku, w ostateczności po rosyjsku.

Naszym celem jest zachęcenie wszystkich wybierających się do Turcji do opanowania zupełnie podstawowych zwrotów tureckich, z trzech powodów. Pierwszym niech będzie motywacja podobna do tej, która przyświeca tureckim kupcom - zwracając się do Turków w ich rodzimym języku zyskamy ich życzliwość, a nawet zdobędziemy niekłamany podziw, że yabanci (cudzoziemiec) tak płynnie potrafi się przywitać. Dobre stosunki sprzyjają udanym zakupom, ułatwiają zwiedzanie i ogólnie wprowadzają przyjemny, wakacyjny nastrój. Nawet zwrócenie uwagi na pewne niedociągnięcia będzie odebrane życzliwiej, jeżeli odbędzie się po turecku...

Drugi powód jest poważniejszy. Wspomniane powyżej przekonanie cudzoziemców o powszechnej znajomości języków obcych wśród Turków jest, niestety, mylne. Owszem, w znanych kurortach, największych miastach oraz przy najsłynniejszych zabytkach jest to na ogół prawda. Jednakże podróżnicy w sandałach często schodzą ze szlaków wyznaczanych przez turystykę masową, a to oznacza, że można znaleźć się w sytuacji, gdy w naszym otoczeniu jedynym znanym językiem jest turecki, no, ewentualnie kurdyjski.

Powód trzeci ma jeszcze głębsze dno: język wyznacza naszą świadomość, świat, który postrzegamy jest światem, który możemy opisać w znanym nam języku. Jeżeli nie znamy określenia na pewne zjawisko, które zaobserwowaliśmy, to tak naprawdę nie jesteśmy w stanie go zrozumieć i wytłumaczyć. Poznając język, poznajemy kulturę danego kraju, a przecież poznanie kultury i zwyczajów to jeden z najważniejszych celów, jakie stawiają sobie prawdziwi podróżnicy.

Na dole strony znajdziecie również nasz mini-poradnik języka tureckiego w wersji pdf do pobrania i wydruku w formie książeczki.


Podstawy języka


Liczby:

Od 1 do 10:

1 bir 2 iki 3 üç 4 dört 5 beş
6 altı 7 yedi 8 sekiz 9 dokuz 10 on

Liczba mnoga czasownika tworzona jest przez dodanie końcówki -lar lub -ler np.: samochód - araba, samochody - arabalar. Przy liczebniku rzeczownik nie przyjmuje sufiksu lar/ler poza pewnymi wyjątkami, np.: jeden samochód - bir araba, dwa samochody - iki araba.

Wielokrotności dziesiątki:

10 on 20 yirmi 30 otuz 40 kırk 50 elli
60 altmış 70 yetmış 80 seksen 90 doksan 100 yüz

W zakresie poszczególnych dziesiątek liczebniki są tworzone poprzez poprzez dodanie liczby jedności, np.: 15 (on beş), 21 (yirmi bir), 21 (yirmi iki), 99 (doksan dokuz) itd.

Powyżej 100:

500 beş yüz 1000 bin 10 000 on bin 100 000 yüz bin 500 000 beş yüz bin

W przypadku setek, tysięcy itd. budujemy złożone liczebniki podobnie jak z wielokrotnościami dziesiątki, np.: 562 (beş yüz altmış iki), 7 349 (yedi bin üç yüz kırk dokuz).

Szczególnie przydatne są liczebniki 500 (beş yüz) oraz 500 000 (beş yüz bin), gdyż często możemy spotkać się z podawaniem ceny w sklepach i restauracjach z wykorzystaniem starych lir.

Kilka kluczowych konstrukcji:

tak - evet
nie - hayır
oraz, i - ve
stop! (np. zatrzymując dolmuş) - dur!
precz!, idź sobie! - git!
chodź! - gel!
O.K., dobra, w porządku - tamam
czy jest ...?, czy są ...? - ... var mı?
jest ..., są ... - ... var
nie ma - yok
bardzo piękne, pyszne, wspaniałe - çok güzel

Zwrot çok güzel nadaje się do chwalenia wszystkiego. Jeżeli ktoś zapyta nas jak podoba nam się w Turcji należy bez wahania odpowiedzieć Türkiye çok güzel: (Turcja jest przepiękna!).

Czas:

która godzina - saat kaç?
jest dwunasta - saat on iki

Określenia czasu:

wczoraj - dün
dzisiaj - bugün
jutro - yarın

Dni tygodnia - günler:

poniedziałek - pazartesi
wtorek - salı
środa - çarşamba
czwartek - perşembe
piątek - cuma
sobota - cumartesi
niedziela - pazar

Miesiące - aylar:

styczeń - ocak luty - şubat marzec - mart kwiecień - nisan
maj - mayıs czerwiec - haziran lipiec - temmuz sierpień - ağustos
wrzesień - eylül październik - ekim listopad - kasım grudzień - aralık

Powrót do spisu treści


Zwroty grzecznościowe


Powitania:

cześć - merhaba
dzień dobry (rano) - günaydın
dzień dobry (po południu), miłego dnia - iyi günler
dobry wieczór - iyi akşamlar
witamy - hoş geldiniz
odpowiedź na powitanie - hoş bulduk
jak się masz? - nasılsın? lub nasılsınız?
dziękuję, dobrze - iyiyim, teşekkür ederim

Pożegnanie:

pa pa - haydi bay bay do widzenia (osoba wychodząca) - görüşürüz lub allahaısmarladık
do widzenia (osoba zostająca) - güle güle
dobranoc - iyi geceler

Podziękowanie:

dziękuję (bardzo) - teşekkürler lub (çok) teşekkür ederim
dzięki - sağol
nie ma za co - bir şey değil

Przedstawianie się:

nazywam się ... - benim adim...
skąd jesteś? - nerelisin?
skąd jesteście/skąd Pani/Pan/Państwo jest - nerelisiniz?
jestem z... - ben...
...Polski - ...Polonyalıyım

Inne:

przepraszam (zagadując) - pardon lub bakar misiniz
przepraszam (przykro mi) - affedersiniz lub özür dilerim
nic nie szkodzi - önemli değil
proszę - lütfen
na zdrowie (toast) - şerefe
słucham (np. odbierając telefon) - efendim?

Powrót do spisu treści


Podróże


podróż - yolculuk
wycieczka - gezi

Środki transportu publicznego:

autobus - otobüs
samolot - uçak
pociąg - tren
pociąg pospieszny - hızlı tren
kolejka podmiejska - banliyö treni
statek - vapur
katamaran lub wodolot - deniz otobüsü
prom - feribot
tradycyjny drewniany statek (do wycieczek morskich) - gület
taksówka - taksi
taksówka współdzielona jeżdżąca po stałej trasie - dolmuş
minibus dowożący na dworzec - servis

Środki transportu prywatnego:

samochód - araba
motorower - motosiklet
rower - bisiklet

Podróżowanie samochodem:

prawo jazdy - sürücü belgesi (oficjalna forma na dokumencie) / ehliyet (potocznie)
droga - yol
autostrada - otoban
płatna autostrada - otoyol
parking - otopark

czy mogę tu parkować? - buraya park edebilir miyim?
chciałbym wynająć (samochód) - bir (araba) kiralamak istiyorum
czy to jest droga do (Side)? - (Side) giden yol bu mu?

stacja benzynowa - petrol ofisi
proszę (20) litrów paliwa - (yirmi) litre istiyorum
poproszę do pełna - lütfen depoyu doldurun

benzyna - benzin benzyna bezołowiowa - kurşunsuz benzin
olej napędowy - dizel lub motor yağı
gaz - gaz

potrzebuję mechanika - tamirciye ihtiyacım var
samochód zepsuł się w ... - arabam ... de bozuldu
złapałem gumę - lastiğim patladı
miałem wypadek - kaza yaptım

Znaki drogowe:

stop! - dur!
zakaz wjazdu - girilmez
zakaz parkowania - park etmek yasaktır
droga jednokierunkowa - tek yön
niebezpieczeństwo - tehlikeli
ustąp pierwszeństwa - yol ver

Podróżowanie pociągiem/autokarem:

tureckie koleje państwowe - TCDD
jak dojechać do (Stambułu)? - (Istanbula) nasıl gidebilirim?
jadę do (Stambułu) - Istanbul'a gidiyorum

kiedy odjeżdża ...? - ... ne zaman kalkacak?
kiedy przyjeżdża ...? - ... ne zaman varır?

bilet - bilet miejscówka - kompartman bileti żeton na przejazd - jeton poproszę jeden bilet na... - ...bir bilet lütfen
w jedną stronę - gidiş
w dwie strony (powrotny) - gidiş-dönüş

przedział sypialny w pociągu - yatak
dworzec autokarowy - otogar
dworzec kolejowy - gar lub tren istasyonu
przystanek autobusowy - otobüs durağı
peron - peron
przechowalnia bagażu - emanet
kasa biletowa - bilet gişesi
poczekalnia - bekleme salonu
rozkład jazdy - tarife

Podróżowanie samolotem:

lotnisko - havalimanı lub havaalanı
tureckie linie lotnicze - THY (Türk Hava Yolları)
paszport - pasaport
wiza - vize
granica - sınır
nadbagaż - fazla bagaj
cło - gümrük vergisi
brama (na lotnisku) - kapı
opóźniony - ertelendi
odwołany - iptal edildi

Pytanie o drogę:

czy możesz mi pokazać (na mapie)? - bana (haritada) gösterebilir misin?
gdzie jest... - ... nerede?
prosto przed tobą - tam karşında
skręć w lewo - sola dön
skręć w prawo - sağa dön
na rogu - köşede
daleko - uzak
blisko - yakın

Powrót do spisu treści


Zakupy


zakupy - alışverış

Punkty usługowe

sklep - mağaza
cukiernia - pastane
piekarnia - fırın, ekmekçi
sklep spożywczy - bakkal lub gıda satış mağazası

apteka - eczane
poczta - PTT lub postane
bank - banka
targ - pazar lub çarşı
bankomat - paramatik lub bankamatik

sprzedawca - satıcı
klient - müşteri
cena - fiyat

Kupowanie i targowanie się

ile to kosztuje? - (fiyatı) ne kadar? lub kaç para?
czy mogę na to popatrzyć? - bakabilir miyim?
z czego to jest wykonane? - bunun kumaşı ne?
tylko oglądam - sadece bakıyorum
noszę rozmiar... - ...beden giyiyorum

jakość nie jest dobra - kalitesi iyi değıl
to jest zbyt drogie - bu çok pahalı
to nie pasuje - bu bana uymuyor

wezmę to - tutuyorum lub bunu alacağım
czy dostanę fakturę - fatura alabilir miyim

pieniądze - para
gotówka - nakit
czy akceptujecie...? - kabul ediyor musunuz?
karta kredytowa - kredi kartı
karta bankomatowa - bankamatik kartı
czek - çek

wyprzedaż/rabat - indirim
oferta specjalna/promocja - kampanya lub promosyon

więcej - daha fazla
mniej - daha az

tani - ucuz
drogi - pahalı

Podstawowe produkty spożywcze:

chleb - ekmek masło - tereyağı ser - peynir kiełbasa - sucuk
salami - salam pomidor - domates oliwka - zeytin jajko - yumurta
jabłko - elma brzoskwinia - şeftali arbuz - karpuz czekolada - çikolata
ciastko - kurabiye

Napoje:

woda - su
sok owocowy - meyve suyu
mleko - süt
herbata - çay
piwo - bira
wino - şarap

Ubrania:

kapelusz - şapka bluzka - bluz koszula - gömlek T-shirt - tışört sweter - kazak
kurtka - mont spodnie - pantalon spódnica - etek sukienka - elbıse skapety - çorap
buty - ayakkabı sandały - sandalet kozaki - çızme biustonosz - sütyen majtki - külot

Materiały:

bawełna - pamuk
wełna - yün
jedwab - ipek
skóra - deri

Kosmetyki:

mydło - sabun
szampon - şampuan
dezodorant - deodoran
pasta do zębów - diş macunu
szczoteczka do zębów - diş fırçası

papier toaletowy - tuvalet kâğıdı
chusteczki higieniczne - doku
podpaska - hijyenik kadın bağı
tampon - tampon

Wagi i rozmiary

rozmiar - beden
wzór - desen

duży - büyük
średni - orta
mały - küçük

ciężki - ağır
lekki - hafif

Kolory:

żółty - sarı zielony - yeşil niebieski - mavi
fioletowy - mor różowy - pembe pomarańczowy - turuncu
czarny - siyah lub kara brązowy - kahverengi kolorowy - renkli
biały - beyaz lub ak czerwony - kırmızı lub kızıl

Wzory:

gładki - düz
w paski - çizgili
w kropki - puantiyeli
w kratkę - kareli

Opinie:

ładny - güzel
brzydki - çirkin

Powrót do spisu treści


Noclegi


Zakwaterowanie:

hotel - otel
schronisko młodzieżowe - gençlik oteli
pensja - pansiyon

kemping, pole namiotowe - kamp lub kamp yeri
namiot - çadır

pokój - oda
pokój jednoosobowy - tek kişilik oda pokój dwuosobowy - iki kişilik oda
pokój z łazienką i wc - banyo ve tuvaletli bir oda

Wyposażenie pokoju:

łazienka - banyo
toaleta - tuvalet
prysznic - duş
klimatyzacja - klima
telewizor - televizyon
lodówka - buzdolabı
żelazko - ütü
ręcznik - havlu
koc - battaniye

Wyposażenie hotelu:

basen - yüzme havuzu

Rezerwacja pokoju:

czy jest pokój dwuosobowy? - iki kişilik oda var mı?
chciałem zarezerwować ... - ... ayırtmak istiyorum
zarezerwowałem u Państwa pokój - ben bır oda ayırttım
czy macie jeszcze wolne pokoje? - boş odaniz var mı?

jaka jest cena za osobę? - kişi başına ne kadar?
jaka jest cena za noc? - geceliği başına ne kadar?
czy mogę zobaczyć? - görebilir miyim?
czy cena zawiera śniadanie? - kahvaltı fiyata dahil mi?
mieszkam w hotelu (Hilton) - (Hilton) Oteli'nde kalıyorum

Powrót do spisu treści


W restauracji


Rodzaje lokali

restauracja - restoran
jadłodajnia - lokanta
kiosk z przekąskami - büfe
stoisko z kebabami - kebabçı
lokal specjalizujący się w köfte - köfteci
pizzeria - pideci
cukiernia - tatlıcı
część rodzinna w restauracji - aile salonu

Składanie zamówienia i płatność

Poproszę o menu w języku (angielskim) - (İngılızce) menü istiyorum lütfen
Poproszę o specjalność lokalu - Bu yöreye özgü bir yemek istiyorum
Co Pan poleca? - Ne tavsiye edersiniz?
Co oni jedzą? - Onlar ne yiyorlar?

Czy obsługa jest wliczona w rachunek? - Servis hesaba dahil mi?
Jaka jest (zupa) dnia? - Bugünün (çorbası) nedir?
Tego nie zamawiałem - Bunu sipariş etmedim
Co jest w tym posiłku? - Bu yemeğin içinde ne var?

Smacznego! - Afiyet olsun!
Na zdrowie! - Şerefe!v To jest... - Bu...
...zbyt zimne - çok soğuk
...zbyt pikantne - çok acı
...przypalone - yanık
...niedogotowane - az pişmiş
...wspaniałe - mükemmel
...wyśmienite - enfes

porcja - porsiyon
pół porcji - bir buçuk
podwójna porcja - iki porsiyon

Czy macie jakieś dania bezmięsne? - Etsiz yemek varmı?
Jestem wegetarianinem - Ben vejetaryenim Mam alergię na... - ...alerjim var
...produkty mleczarskie - ...yumurtaya
...orzechy - ...çerazlere

(filiżanka/szklanka) herbaty... - ...(bir fincan/bardak) çay
(filiżanka) kawy... - ...(bir fincan) kahve
z mlekiem - sütlü
z małą ilością cukru - az şekerli
bez cukru - şekersiz

Poproszę o rachunek - Hesap lütfen

Posiłki

śniadanie - kahvaltı
lunch - öğle yemeği
obiad/kolacja - akşam yemeği

Podstawowe dania

grilowane - ızgara
smażone - kızartma
gotowane - pişir(mek)
surowe - çiğ

przystawki - meze
makaron - makarna
mini pierożki - mantı

zupa - çorba
flaczkı - işkembe çorbası

ryba - balık

owoce - meyva

warzywa - sebze
warzywa faszerowane - dolma
gołąbki z liści winogron - yaprak sarma
sałatka - salad
sałatka z warzyw sezonowych - mevsim salatası
sałatka pasterska - çoban salatası
cacyk (ogórki w jogurcie) - cacık

pizza turecka z mięsem mielonym - lahmacun
pizza - pide

mięso - et
baranina - kuzu
wołowina - dana
kurczak - tavuk
kebab - kebab
kebab z mięsa mielonego grilowanego nad paleniskiem - Adana kebabı lub Urfa kebabı
kebab z cienkich plastrów mięsa w sosie pomidorowym na podpłomyku - İskender kebabı
kebab z bakłażanem - patlıcan kebabı
tureckie mielone - köfte
mięso zapiekane z warzywami w glinianym naczyniu - güveç

owoce morza - denız ürünü
kalmary - kalamar
małże - midye

deser - tatlı
przysmak turecki - lokum
baklawa - baklava
lody - dondurma
pudding na ryżu - sütlaç

Powrót do spisu treści

Wersja obecna poradnika została poprawiona dzięki pomocy Ani Toprağabağlı - serdecznie dziękujemy!

ZałącznikRozmiar
PDF icon miniporadnik_tureckiego.pdf68.67 KB

Odpowiedzi

Poradnik językowy

Od kilku dni czekam, aby ktoś tę inicjatywę skomentował, bo ilekroć wejdę na TwS licznik sygnalizuje zawsze kilku gości, a tu nic. Chyba najlepiej zrozumie znaczenie tej lekcji tureckiego w pigułce ten, kto stanął kiedyś na bocznym szlaku sam na sam z problemem porozumienia się z Turkami choćby jednym słowem. Umieć choć kilka słów w języku miejscowym to także wyraz szacunku dla tych ludzi. Naszej Izie należą się wielkie dzięki za ten poradnik. Jaś Wędrowniczek

ale co tu komentować...

...jest po prostu świetny i ...przydatny dla tych, dla których napisałeś że jest przydatny. ...ale co z najważniejszym tureckim zwrotem z głównego turystycznego szlaku?? Nieśmiertelnym: "Jes maj frent - plis" :))

"Najważniejszy turecki zwrot"

Owe "Jes maj frent - plis" to zapewne jakiś zapomniany dialekt turecki, ale może lepiej zapytać "znafcuf"? ;-) Jaś Wędrowniczek

Jeden drobny błąd.

Niedziela to pazar. Warto podać fonetykę niektórych wyrazów bo nie wszystkie litery wymawia się jak polskie np "C" istnieje też nieme g. Ale najlepiej jakby to zrobił jakiś fachowieć od j. tureckiego

Poprawka

Dziękuję za zwrócenie uwagi - już poprawiłam na pazar. Co do wymowy - podstawy są podane w sekcji o alfabecie tureckim. Zapis fonetyczny dla wielu osób niezwiązanych z lingwistyką jest nieczytelny, a zapis wymowy "tak, jak to słychać" - budzi protesty fachowców. Na szczęście alfabet turecki jest fonetyczny, a jedyną trudnością dla obcokrajowców może być słynne ğ.

A może znasz jakiegoś fachowca od języka tureckiego, który podjąłby się podania w przejrzysty sposób fonetyki niektórych zwrotów?

wymowa

bardzo fajna strona ale brakuje wymowy fonetycznej pozdrawiam

aga

Mam podobne zdanie, przynajmnie proszę, dziekuję i przepraszam szukałam. A tu tyle słówek wow! :D dzięki!

Bardzo fajne podastawy

Bardzo fajne podastawy jezyka.Mam znajomych Turkow,nauczylam sie dosyc szybko i kiedy poszlam do ich knajpki i zamowilam wszystko po turecku,lacznie z rachunkiem i przeliczeniem pieniedzy to szczeka im opadla haha Teraz uwazaja co mowia bo mysla ze znam jezyk

Fajne zestawienie. Znawcą nie

Fajne zestawienie. 

Znawcą nie jestem, ale pytanie "czy mogę tu parkować?" chyba poprawniej byłoby po turecku - buraya park edebilir mıyım?

Z wielkim smutkiem stwierdzam, że najrzadziej używanym zwrotem w moim przypadku to z pewnością "Hiltonde kaliyorum" - a szkoda, bo z chęcią bym się w jakimś Hiltonie zatrzymał. :D

A generalnie każdemu polecam naukę tureckiego. Wbrew pozorom, to całkiem wdzięczny w nauce język - logiczniejszy od niemieckiego i co jest ogromnym plusem - nie ma podziału rzeczowników na rodzaje.