Turystów odwiedzających Turcję często zadziwiają zdolności językowe Turków, którzy, jak się na pierwszy rzut oka wydaje, potrafią przywitać gości we wszystkich językach świata. Przykładowo na Bazarze Egipskim jeden ze sklepów z dumą ogłasza, że jego obsługa mówi po... katalońsku.

W rzeczywistości często znajomość języków obcych u Turków jest mocno przereklamowana i ogranicza się do kilku zwrotów grzecznościowych, jednakże Turcy wiedzą, że podstawą do udanej transakcji handlowej jest zrobienie dobrego pierwszego wrażenia i zaskarbienie sobie życzliwości potencjalnych klientów.

Z drugiej strony tłumnie przybywający do Turcji wczasowicze zazwyczaj nie zadają sobie trudu, aby poznać chociażby kilka podstawowych zwrotów w języku tureckim. Wysiłek może wydawać się zbyteczny, tym bardziej, że przecież w tym kraju spędzą jeden, góra dwa tygodnie, a przecież większość Turków mówi po angielsku lub niemiecku, w ostateczności po rosyjsku.

Naszym celem jest zachęcenie wszystkich wybierających się do Turcji do opanowania zupełnie podstawowych zwrotów tureckich, z trzech powodów. Pierwszym niech będzie motywacja podobna do tej, która przyświeca tureckim kupcom - zwracając się do Turków w ich rodzimym języku zyskamy ich życzliwość, a nawet zdobędziemy niekłamany podziw, że yabanci (cudzoziemiec) tak płynnie potrafi się przywitać. Dobre stosunki sprzyjają udanym zakupom, ułatwiają zwiedzanie i ogólnie wprowadzają przyjemny, wakacyjny nastrój. Nawet zwrócenie uwagi na pewne niedociągnięcia będzie odebrane życzliwiej, jeżeli odbędzie się po turecku...

Drugi powód jest poważniejszy. Wspomniane powyżej przekonanie cudzoziemców o powszechnej znajomości języków obcych wśród Turków jest, niestety, mylne. Owszem, w znanych kurortach, największych miastach oraz przy najsłynniejszych zabytkach jest to na ogół prawda. Jednakże podróżnicy w sandałach często schodzą ze szlaków wyznaczanych przez turystykę masową, a to oznacza, że można znaleźć się w sytuacji, gdy w naszym otoczeniu jedynym znanym językiem jest turecki, no, ewentualnie kurdyjski.

Powód trzeci ma jeszcze głębsze dno: język wyznacza naszą świadomość, świat, który postrzegamy jest światem, który możemy opisać w znanym nam języku. Jeżeli nie znamy określenia na pewne zjawisko, które zaobserwowaliśmy, to tak naprawdę nie jesteśmy w stanie go zrozumieć i wytłumaczyć. Poznając język, poznajemy kulturę danego kraju, a przecież poznanie kultury i zwyczajów to jeden z najważniejszych celów, jakie stawiają sobie prawdziwi podróżnicy.

Na dole strony znajdziecie również nasz mini-poradnik języka tureckiego w wersji pdf do pobrania i wydruku w formie książeczki.

Podstawy języka

Liczby:

Od 1 do 10:

Liczba mnoga czasownika tworzona jest przez dodanie końcówki -lar lub -ler np.: samochód - araba, samochody - arabalar. Przy liczebniku rzeczownik nie przyjmuje sufiksu lar/ler poza pewnymi wyjątkami, np.: jeden samochód - bir araba, dwa samochody - iki araba.

Wielokrotności dziesiątki:

W zakresie poszczególnych dziesiątek liczebniki są tworzone poprzez poprzez dodanie liczby jedności, np.: 15 (on beş), 21 (yirmi bir), 21 (yirmi iki), 99 (doksan dokuz) itd.

Powyżej 100:

W przypadku setek, tysięcy itd. budujemy złożone liczebniki podobnie jak z wielokrotnościami dziesiątki, np.: 562 (beş yüz altmış iki), 7 349 (yedi bin üç yüz kırk dokuz).

Szczególnie przydatne są liczebniki 500 (beş yüz) oraz 500 000 (beş yüz bin), gdyż często możemy spotkać się z podawaniem ceny w sklepach i restauracjach z wykorzystaniem starych lir.

Kilka kluczowych konstrukcji:

tak - evet
nie - hayır
oraz, i - ve
stop! (np. zatrzymując dolmuş) - dur!
precz!, idź sobie! - git!
chodź! - gel!
O.K., dobra, w porządku - tamam
czy jest ...?, czy są ...? - ... var mı?
jest ..., są ... - ... var
nie ma - yok
bardzo piękne, pyszne, wspaniałe - çok güzel

Zwrot çok güzel nadaje się do chwalenia wszystkiego. Jeżeli ktoś zapyta nas jak podoba nam się w Turcji należy bez wahania odpowiedzieć Türkiye çok güzel: (Turcja jest przepiękna!).

Czas:

która godzina - saat kaç?
jest dwunasta - saat on iki

Określenia czasu:

wczoraj - dün
dzisiaj - bugün
jutro - yarın

Dni tygodnia - günler:

poniedziałek - pazartesi
wtorek - salı
środa - çarşamba
czwartek - perşembe
piątek - cuma
sobota - cumartesi
niedziela - pazar

Miesiące - aylar:

Powrót do spisu treści

Zwroty grzecznościowe

Powitania:

cześć - merhaba
dzień dobry (rano) - günaydın
dzień dobry (po południu), miłego dnia - iyi günler
dobry wieczór - iyi akşamlar
witamy - hoş geldiniz
odpowiedź na powitanie - hoş bulduk
jak się masz? - nasılsın? lub nasılsınız?
dziękuję, dobrze - iyiyim, teşekkür ederim

Pożegnanie:

pa pa - haydi bay bay do widzenia (osoba wychodząca) - görüşürüz lub allahaısmarladık
do widzenia (osoba zostająca) - güle güle
dobranoc - iyi geceler

Podziękowanie:

dziękuję (bardzo) - teşekkürler lub (çok) teşekkür ederim
dzięki - sağol
nie ma za co - bir şey değil

Przedstawianie się:

nazywam się ... - benim adim...
skąd jesteś? - nerelisin?
skąd jesteście/skąd Pani/Pan/Państwo jest - nerelisiniz?
jestem z... - ben...
...Polski - ...Polonyalıyım

Inne:

przepraszam (zagadując) - pardon lub bakar misiniz
przepraszam (przykro mi) - affedersiniz lub özür dilerim
nic nie szkodzi - önemli değil
proszę - lütfen
na zdrowie (toast) - şerefe
słucham (np. odbierając telefon) - efendim?

Powrót do spisu treści

Podróże

podróż - yolculuk
wycieczka - gezi

Środki transportu publicznego:

autobus - otobüs
samolot - uçak
pociąg - tren
pociąg pospieszny - hızlı tren
kolejka podmiejska - banliyö treni
statek - vapur
katamaran lub wodolot - deniz otobüsü
prom - feribot
tradycyjny drewniany statek (do wycieczek morskich) - gület
taksówka - taksi
taksówka współdzielona jeżdżąca po stałej trasie - dolmuş
minibus dowożący na dworzec - servis

Środki transportu prywatnego:

samochód - araba
motorower - motosiklet
rower - bisiklet

Podróżowanie samochodem:

prawo jazdy - sürücü belgesi (oficjalna forma na dokumencie) / ehliyet (potocznie)
droga - yol
autostrada - otoban
płatna autostrada - otoyol
parking - otopark

czy mogę tu parkować? - buraya park edebilir miyim?
chciałbym wynająć (samochód) - bir (araba) kiralamak istiyorum
czy to jest droga do (Side)? - (Side) giden yol bu mu?

stacja benzynowa - petrol ofisi
proszę (20) litrów paliwa - (yirmi) litre istiyorum
poproszę do pełna - lütfen depoyu doldurun

benzyna - benzin benzyna bezołowiowa - kurşunsuz benzin
olej napędowy - dizel lub motor yağı
gaz - gaz

potrzebuję mechanika - tamirciye ihtiyacım var
samochód zepsuł się w ... - arabam ... de bozuldu
złapałem gumę - lastiğim patladı
miałem wypadek - kaza yaptım

Znaki drogowe:

stop! - dur!
zakaz wjazdu - girilmez
zakaz parkowania - park etmek yasaktır
droga jednokierunkowa - tek yön
niebezpieczeństwo - tehlikeli
ustąp pierwszeństwa - yol ver

Podróżowanie pociągiem/autokarem:

tureckie koleje państwowe - TCDD
jak dojechać do (Stambułu)? - (Istanbula) nasıl gidebilirim?
jadę do (Stambułu) - Istanbul'a gidiyorum

kiedy odjeżdża ...? - ... ne zaman kalkacak?
kiedy przyjeżdża ...? - ... ne zaman varır?

bilet - bilet miejscówka - kompartman bileti żeton na przejazd - jeton poproszę jeden bilet na... - ...bir bilet lütfen
w jedną stronę - gidiş
w dwie strony (powrotny) - gidiş-dönüş

przedział sypialny w pociągu - yatak
dworzec autokarowy - otogar
dworzec kolejowy - gar lub tren istasyonu
przystanek autobusowy - otobüs durağı
peron - peron
przechowalnia bagażu - emanet
kasa biletowa - bilet gişesi
poczekalnia - bekleme salonu
rozkład jazdy - tarife

Podróżowanie samolotem:

lotnisko - havalimanı lub havaalanı
tureckie linie lotnicze - THY (Türk Hava Yolları)
paszport - pasaport
wiza - vize
granica - sınır
nadbagaż - fazla bagaj
cło - gümrük vergisi
brama (na lotnisku) - kapı
opóźniony - ertelendi
odwołany - iptal edildi

Pytanie o drogę:

czy możesz mi pokazać (na mapie)? - bana (haritada) gösterebilir misin?
gdzie jest... - ... nerede?
prosto przed tobą - tam karşında
skręć w lewo - sola dön
skręć w prawo - sağa dön
na rogu - köşede
daleko - uzak
blisko - yakın

Powrót do spisu treści

Zakupy

zakupy - alışverış

Punkty usługowe

sklep - mağaza
cukiernia - pastane
piekarnia - fırın, ekmekçi
sklep spożywczy - bakkal lub gıda satış mağazası

apteka - eczane
poczta - PTT lub postane
bank - banka
targ - pazar lub çarşı
bankomat - paramatik lub bankamatik

sprzedawca - satıcı
klient - müşteri
cena - fiyat

Kupowanie i targowanie się

ile to kosztuje? - (fiyatı) ne kadar? lub kaç para?
czy mogę na to popatrzyć? - bakabilir miyim?
z czego to jest wykonane? - bunun kumaşı ne?
tylko oglądam - sadece bakıyorum
noszę rozmiar... - ...beden giyiyorum

jakość nie jest dobra - kalitesi iyi değıl
to jest zbyt drogie - bu çok pahalı
to nie pasuje - bu bana uymuyor

wezmę to - tutuyorum lub bunu alacağım
czy dostanę fakturę - fatura alabilir miyim

pieniądze - para
gotówka - nakit
czy akceptujecie...? - kabul ediyor musunuz?
karta kredytowa - kredi kartı
karta bankomatowa - bankamatik kartı
czek - çek

wyprzedaż/rabat - indirim
oferta specjalna/promocja - kampanya lub promosyon

więcej - daha fazla
mniej - daha az

tani - ucuz
drogi - pahalı

Podstawowe produkty spożywcze:

Napoje:

woda - su
sok owocowy - meyve suyu
mleko - süt
herbata - çay
piwo - bira
wino - şarap

Ubrania:

Materiały:

bawełna - pamuk
wełna - yün
jedwab - ipek
skóra - deri

Kosmetyki:

mydło - sabun
szampon - şampuan
dezodorant - deodoran
pasta do zębów - diş macunu
szczoteczka do zębów - diş fırçası

papier toaletowy - tuvalet kâğıdı
chusteczki higieniczne - doku
podpaska - hijyenik kadın bağı
tampon - tampon

Wagi i rozmiary

rozmiar - beden
wzór - desen

duży - büyük
średni - orta
mały - küçük

ciężki - ağır
lekki - hafif

Kolory:

Wzory:

gładki - düz
w paski - çizgili
w kropki - puantiyeli
w kratkę - kareli

Opinie:

ładny - güzel
brzydki - çirkin

Powrót do spisu treści

Noclegi

Zakwaterowanie:

hotel - otel
schronisko młodzieżowe - gençlik oteli
pensja - pansiyon

kemping, pole namiotowe - kamp lub kamp yeri
namiot - çadır

pokój - oda
pokój jednoosobowy - tek kişilik oda pokój dwuosobowy - iki kişilik oda
pokój z łazienką i wc - banyo ve tuvaletli bir oda

Wyposażenie pokoju:

łazienka - banyo
toaleta - tuvalet
prysznic - duş
klimatyzacja - klima
telewizor - televizyon
lodówka - buzdolabı
żelazko - ütü
ręcznik - havlu
koc - battaniye

Wyposażenie hotelu:

basen - yüzme havuzu

Rezerwacja pokoju:

czy jest pokój dwuosobowy? - iki kişilik oda var mı?
chciałem zarezerwować ... - ... ayırtmak istiyorum
zarezerwowałem u Państwa pokój - ben bır oda ayırttım
czy macie jeszcze wolne pokoje? - boş odaniz var mı?

jaka jest cena za osobę? - kişi başına ne kadar?
jaka jest cena za noc? - geceliği başına ne kadar?
czy mogę zobaczyć? - görebilir miyim?
czy cena zawiera śniadanie? - kahvaltı fiyata dahil mi?
mieszkam w hotelu (Hilton) - (Hilton) Oteli'nde kalıyorum

Powrót do spisu treści

W restauracji

Rodzaje lokali

restauracja - restoran
jadłodajnia - lokanta
kiosk z przekąskami - büfe
stoisko z kebabami - kebabçı
lokal specjalizujący się w köfte - köfteci
pizzeria - pideci
cukiernia - tatlıcı
część rodzinna w restauracji - aile salonu

Składanie zamówienia i płatność

Poproszę o menu w języku (angielskim) - (İngılızce) menü istiyorum lütfen
Poproszę o specjalność lokalu - Bu yöreye özgü bir yemek istiyorum
Co Pan poleca? - Ne tavsiye edersiniz?
Co oni jedzą? - Onlar ne yiyorlar?

Czy obsługa jest wliczona w rachunek? - Servis hesaba dahil mi?
Jaka jest (zupa) dnia? - Bugünün (çorbası) nedir?
Tego nie zamawiałem - Bunu sipariş etmedim
Co jest w tym posiłku? - Bu yemeğin içinde ne var?

Smacznego! - Afiyet olsun!
Na zdrowie! - Şerefe!v To jest... - Bu...
...zbyt zimne - çok soğuk
...zbyt pikantne - çok acı
...przypalone - yanık
...niedogotowane - az pişmiş
...wspaniałe - mükemmel
...wyśmienite - enfes

porcja - porsiyon
pół porcji - bir buçuk
podwójna porcja - iki porsiyon

Czy macie jakieś dania bezmięsne? - Etsiz yemek varmı?
Jestem wegetarianinem - Ben vejetaryenim Mam alergię na... - ...alerjim var
...produkty mleczarskie - ...yumurtaya
...orzechy - ...çerazlere

(filiżanka/szklanka) herbaty... - ...(bir fincan/bardak) çay
(filiżanka) kawy... - ...(bir fincan) kahve
z mlekiem - sütlü
z małą ilością cukru - az şekerli
bez cukru - şekersiz

Poproszę o rachunek - Hesap lütfen

Posiłki

śniadanie - kahvaltı
lunch - öğle yemeği
obiad/kolacja - akşam yemeği

Podstawowe dania

grilowane - ızgara
smażone - kızartma
gotowane - pişir(mek)
surowe - çiğ

przystawki - meze
makaron - makarna
mini pierożki - mantı

zupa - çorba
flaczkı - işkembe çorbası

ryba - balık

owoce - meyva

warzywa - sebze
warzywa faszerowane - dolma
gołąbki z liści winogron - yaprak sarma
sałatka - salad
sałatka z warzyw sezonowych - mevsim salatası
sałatka pasterska - çoban salatası
cacyk (ogórki w jogurcie) - cacık

pizza turecka z mięsem mielonym - lahmacun
pizza - pide

mięso - et
baranina - kuzu
wołowina - dana
kurczak - tavuk
kebab - kebab
kebab z mięsa mielonego grilowanego nad paleniskiem - Adana kebabı lub Urfa kebabı
kebab z cienkich plastrów mięsa w sosie pomidorowym na podpłomyku - İskender kebabı
kebab z bakłażanem - patlıcan kebabı
tureckie mielone - köfte
mięso zapiekane z warzywami w glinianym naczyniu - güveç

owoce morza - denız ürünü
kalmary - kalamar
małże - midye

deser - tatlı
przysmak turecki - lokum
baklawa - baklava
lody - dondurma
pudding na ryżu - sütlaç

Powrót do spisu treści

Wersja obecna poradnika została poprawiona dzięki pomocy Ani Toprağabağlı - serdecznie dziękujemy!