Kompleks meczetowy Bajezida II w Stambule

Współrzędne GPS: 41.010151, 28.965534

Położenie w mieście: 

Meczet Bajezida II (tr. Beyazıt Camii) to najstarszy zachowany do naszych czasów meczet imperialny w Stambule. Co prawda chronologicznie starszy jest meczet Fatih, jednakże był on całkowicie zniszczony przez trzęsienia ziemi i odbudowany. W efekcie więc to meczetowi Bajezida II przypada zaszczyt reprezentowania wczesnego osmańskiego stylu architektonicznego w dawnej stolicy imperium. Meczet położony jest przy Placu Bajezida, nieopodal ruin Forum Teodozjusza i w pobliżu Uniwersytetu Stambulskiego.

Kompleks meczetowy Bajezida II w Stambule Autorem zdjęcia jest nasz użytkownik Pavvka

Meczet Bajezida II wzniesiono w 1506 roku jako część kompleksu meczetowego (tr. külliye), na które składały się również: szkołą koraniczna, kuchnia dla ubogich i łaźnia. Niewiele wiadomo o głównym architekcie budowli noszącym imię Yakub-şah bin Sultan, poza tym, że zaprojektował on również karawanseraj w Bursie. Wiemy natomiast, że po trzęsieniu ziemi w 1509 roku przebudowano kopułę meczetu, a w latach 1573-74 dalszą naprawą i przebudową gmachu kierował słynny Mimar Sinan. Obydwa minarety meczetu również nie są oryginalne - pierwotnie postawione wieże spłonęły w pożarach w latach 1683 i 1764.

Styl, w którym został zaprojektowany meczet, miał odzwierciedlać surową pobożność sułtana Bajezida II, syna Mehmeta Zdobywcy. Ów styl był nowością architektoniczną, łączącą delikatność i symetryczność konstrukcji.

Kompleks meczetowy Bajezida II w Stambule

Autorem zdjęcia jest nasz użytkownik Pavvka

Centralny dziedziniec meczetu (tr. avlu) otacza z trzech stron portyk składający się z 20 antycznych kolumn z czerwonego granitu oraz zielonego porfiru, które zostały zabrane z dawnych kościołów i budowli bizantyjskich, a następnie wykorzystane przy budowie meczetu. Podobno o doborze kolorów i materiałów, z których zbudowany jest meczet, decydował osobiście sułtan Bajezid.

Gmach meczetu ma powierzchnię około 40 metrów kwadratowych i przykrywa go pojedyncza kopuła o średnicy 17 metrów. Z dwóch stron, od wschodu i zachodu, podpierają ją półkopuły, tworząc główną nawę świątyni. Wnętrze oświetlone jest naturalnym światłem słonecznym, wpadającym do środka przez dwadzieścia okien umieszczonych w podstawie kopuły.

Kompleks meczetowy Bajezida II w Stambule Autorem zdjęcia jest nasz użytkownik Pavvka

Do wnętrza meczetu wejście prowadzi przez monumentalną bramę. Całość przypomina pomniejszony plan, na którym powstała Aya Sofya. Loża sułtańska, wspierana przez marmurowe kolumny, znajduje się z prawej strony minbaru. Stanowi to odejście od reguły, według której w innych meczetach stambulskich, loża umiejscawiana była po lewej stronie kazalnicy.

Na terenie kompleksu meczetowego, w małym ogrodzie znajdują się grobowce (tr. türbe) sułtana Bajezida II, jego córki Selçuk Hatun oraz wielkiego wezyra Koca Mustafa Reşid Paszy (zmarłego w XIX wieku). W dawnej medresie na terenie kompleksu mieści się obecnie Muzeum Kaligrafii.