Historia czterech sfinksów hetyckich zdobiących niegdyś bramę Sfenksli Kapı (czyli po prostu Bramę Sfinksów) w Hattuşaş to opowieść ze szczęśliwym zakończeniem.

Sfenksli Kapı w Hattuşaş

Podczas prowadzonych na początku XX wieku prac wykopaliskowych w Hattuşaş niemieccy archeologowie odkryli bramę ozdobioną postaciami czterech sfinksów. Hetyci stworzyli te postacie najprawdopodobniej pod wpływem Egiptu, ale hetyckie sfinksy różnią się dość istotnie od egipskich: mają łagodniejsze rysy i twarze kobiet. Sfinksy ze Sfenksli Kapı były poważnie uszkodzone przez ogień, więc w 1915 roku dwa z nich - te w lepszej kondycji, postanowiono poddać renowacji.

Częściowo zachowany sfinks ze Sfenksli Kapı w Hattuşaş

Z dwóch pozostawionych w Hattuşaş jeden, chociaż poważnie uszkodzony, ciągle jest rozpoznawalny, a drugi został całkowicie zniszczony. Dwa sfinksy, które usunięto ze Sfenksli Kapı, zostały przetransportowane do Niemiec, gdzie miały zostać odrestaurowane. Jeden z nich powrócił do Turcji dawno temu i znajduje się obecnie w Muzeum Archeologicznym w Stambule. Drugi został przetrzymany w Niemczech, gdzie jeszcze do niedawna można go było podziwiać w Muzeum Pergamońskim (niem. Pergamonmuseum).

Przeczytaj więcej o Hattuşaş oraz o Bramie Sfinksów w Hattuşaş.

Po trwających wiele lat staraniach Turcji o odzyskanie 'porwanego' sfinksa, w maju 2011 roku udało się w końcu osiągnąć w tej kwestii porozumienie. Niemcy, w imię dobrych relacji z Turcją, zgodzili się oddać jej brakującego sfinksa. W podpisanym memorandum ustalono, że sfinks przybędzie do Turcji przed 28. listopada 2011 roku. Wybór tej daty nie jest bez znaczenia symbolicznego - 25 lat temu, również 28. listopada, Hattuşaş została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Sfinks ze Sfenksli Kapı w Hattuşaş wystawiony w Muzeum Archeologicznym w Stambule

Ostatecznie sfinks wrócił do Turcji nawet nieco wcześniej i obecnie znajduje się w Stambule, gdzie prowadzone są prace konserwacyjne. Po ich zakończeniu zostanie przetransportowany do Boğazkale (czyli dawnej Hattuşaş), gdzie stanie się główną atrakcją lokalnego muzeum. Ma do niego dołączyć również sfinks wystawiony obecnie w Stambule. Ciekawe, czy doczekamy się powrotu do Turcji innych wywiezionych eksponatów, w tym Wielkiego Ołtarza Zeusa z Pergamonu?

Przeczytaj więcej o dziejach Hetytów oraz o Muzeum w Boğazkale.