Na obrzeżach Avanos stoi imponujący budynek Żółtego Karawanseraju, określanego po turecku jako Sarıhan lub Saruhan. Jego nazwa, jak nietrudno się domyślić, pochodzi od barwy kamiennych bloków, z których go wzniesiono w 1249 roku. Obecny swój wygląd Żółty Karawanseraj zawdzięcza jednak gruntownej renowacji, przeprowadzonej w 1991 roku. Osoby odwiedzające Kapadocję najczęściej mają okazję zawitać do tego karawanseraju, jeżeli decydują się na uczestnictwo w ceremonii sema czyli występie słynnych wirujących derwiszy.

Zarys historii

Seldżuccy sułtani władający centralnymi obszarami Azji Mniejszej w XII i XIII wieku, zarządzili wzniesienie wielu karawanserajów, zarówno wzdłuż słynnego Jedwabnego Szlaku, jak i innych ważnych tras handlowych. Ze skarbca państwowego płynęły pieniądze nie tylko na budowę zajazdów, ale również na rekompensaty dla kupców, którzy zostali napadnięci i obrabowani. Zagraniczni kupcy cieszyli się zniżkami w opłatach celnych. Dzięki takiemu wsparciu, handel na terenie Anatolii rozkwitał.

Wszyscy podróżujący handlarze, niezależnie od pochodzenia, mogli korzystać z karawanserajów. Mieli zagwarantowane darmowe wyżywienie i napoje przez okres trzech dni pobytu. Zapewniano im także opiekę medyczną oraz pomoc przy zwierzętach jucznych. Każdy karawanseraj zatrudniał karczmarza, lekarza, weterynarza, kowala, kucharza oraz imama, aby zagwarantować pełnię usług dla podróżnych.

Położone na Jedwabnym Szlaku karawanseraje kapadockie, zostały zbudowane ze skały wulkanicznej. Ich ściany są grube i bardzo wysokie, co zapewniało ochronę przed napadami bandytów. Najozdobniejszymi elementami tych budowli były ich portale czyli obramienia drzwi wejściowych. Stanowią one najwspanialsze przykłady seldżuckiej rzeźby kamiennej. Umieszczone w owych portalach drzwi wykonane były z żelaza.

Większość seldżuckich karawanserajów została zbudowana za panowania dwóch sułtanów: Kılıç Arslana II, który panował w latach 1156-1192, oraz znanego z rozbudowy Alanyi Alaaddina Keykubata I, władającego od 1220 do 1237 roku. Jednakże Żółty Karawanseraj został wzniesiony później, podczas władania sułtana Izzettina Keykavusa II (1246–1257 rok), być może nawet na jego bezpośredni rozkaz. Czyni to Sarıhan ostatnim karawanserajem wzniesionym przez seldżuckich sułtanów.

Karawanseraj stoi nad brzegiem potoku Damsa, a jego brama zwrócona jest ku zachodowi. Zbudowano go z bloków skały wulkanicznej w trzech odcieniach - żółtym, beżowym oraz różowym. Kolory te wykorzystano do uzyskania efektu dekoracyjnego na łukach portalu zewnętrznego i wewnętrznego. Ciekawostką jest znajdujący się nad główną bramą mały meczet (tr. mescit). To rozwiązanie architektoniczne wyróżnia karawanseraj Sarıhan od innych tego typu budowli, ponieważ pomieszczenia modlitewne umieszczano zazwyczaj pośrodku dziedzińca.

Budowla zajmuje obszar około dwóch tysięcy metrów kwadratowych, a jej centralną część stanowi obszerny dziedziniec wewnętrzny. Po jego lewej stronie, patrząc od wejścia, znajduje się sześć otwartych pomieszczeń, sklepionych łukowo. Po stronie prawej, położone są zamknięte pokoje, których wejścia również posiadają ozdobnie rzeźbione portale.

Naprzeciwko wejścia stoi kolejny bogato zdobiony portal, wiodący do zaciemnionego i obszernego pomieszczenia, w którym odbywają się pokazy wirujących derwiszy. Pomieszczenie to pokryte jest półkolistą kopułą, w której znajdują się otwory zapewniające skąpe oświetlenie wnętrza.

W 1991 roku przeprowadzono renowację karawanseraju, który był do tej pory częściowo zrujnowany. Skutki tej renowacji budzą mieszane uczucia - niektórzy komentatorzy zachwycają się uzyskanym efektem i nazywają Sarıhan najwspanialszym karawanserajem seldżuckim, a inni - opłakują utraconą duszę oryginalnej budowli.

Informacje praktyczne

W ciągu dnia karawanseraj Sarıhan można zwiedzać od godziny 9 rano. Cena biletu wstępu wynosi 3 TL.

W godzinach wieczornych odbywają się w nim pokazy wirujących derwiszy, a cena uczestnictwa w takiej ceremonii wynosi od 25 do 35 euro, w zależności od marży jaką pobierze pośrednik za dokonanie rezerwacji. Rezerwacja jest konieczna, a można ją wykonać za pomocą praktycznie każdego lokalnego biura podróży na terenie Kapadocji, lub też za pośrednictwem hotelu, w którym się zatrzymaliście. Można również próbować zarezerwować miejsce bezpośrednio u organizatora (tel. 511 3795), ale wówczas trzeba samemu zorganizować sobie dojazd, co bez samochodu może okazać się znacznie mniej opłacalne niż wycieczka z biurem podróży.

Pokaz trwa około 45 minut, a rozpoczyna się o godzinie 21:30 (w sezonie letnim czyli od kwietnia do października) lub o godzinie 21:00 (w sezonie zimowym, od listopada do marca). W pokazie nie mogą brać udziału dzieci poniżej 10 roku życia. Zakazane jest również wykonywanie zdjęć.

Dojazd

Samochodem: karawanseraj Sarıhan położony jest tuż przy trasie D300, łączącej Kayseri (na wschodzie, 58 km) z Nevşehir (na zachodzie, 22 km). Najbliższym miastem, w którym można znaleźć nocleg i restauracje, jest Avanos (na zachodzie, 7 km).

Taksówką: najłatwiej i najtaniej jest wynająć taksówkę w Avanos. Koszt podróży tam i z powrotem, z wliczonym czasem oczekiwania, to około 30 TL.

Transportem publicznym: do Sarıhan nie kursują dolmusze, a podróż autostopem jest uciążliwa z uwagi na małe natężenie ruchu na trasie D300.