Işıkkale

Współrzędne GPS: 36.439585, 34.009437

Region: 

Işıkkale to jedna z rozlicznych osad rolniczych, założonych w górach Taurus w czasach starożytnych. Podobnie jak w przypadku niedalekich stanowisk Karakabaklı i Sinekkale, także tutaj można zobaczyć zachowane fragmenty drogi rzymskiej, pozostałości zabudowań wiejskich, a także - ruiny wczesnochrześcijańskiego kościoła, wzniesionego na planie trójnawowej bazyliki.

Bazylika w Işıkkale

Zarys historii

Najwcześniejsze odkryte ślady osadnictwa na terenie Işıkkale pochodzą z epoki hellenistycznej czyli z okresu od końca IV wieku p.n.e. do końca I wieku p.n.e. Rozwój osady rolniczej nastąpił w czasach rzymskich, kiedy to zbudowano drogę łączącą skrywające się w górach Taurus osady z wybrzeżem śródziemnomorskim. Z czasów Bizancjum pochodzą natomiast liczne sarkofagi z widocznym znakiem krzyża, oraz zrujnowana bazylika.

Bazylika w Işıkkale

Prace archeologiczne i badawcze

Işıkkale zostało po raz pierwszy opisane przez turecką badaczkę okresu bizantyjskiego, Semavi Eyice. Jej praca była elementem projektu inwentaryzacji zabytków Bizancjum, położonych w pobliżu Silifke. W latach 80-tych XX wieku, Işıkkale odwiedzili Friedrich Hild i Hansgerd Hellenkemper, a swoje przemyślenia opublikowali w 1990 roku w artykule Kilikien und Isaurien.

W latach 1998-2000 oraz w roku 2003, badania sondażowe wczesnobizantyjskich domów mieszkalnych na terenie Turcji przeprowadziła Ina Eichner. Jej praca finansowana przez Niemiecką Centralę Wymiany Akademickiej. Ina Eichner dotarła między innymi do Işıkkale, gdzie dokonała ponownych pomiarów domostw.

Günder Varinlioğlu, turecki specjalista w zakresie sztuki bizantyjskiej z Akademii Sztuk Pięknych im. Mimara Sinana, również przeprowadził badania w Işıkkale. Odbyły się one w ramach projektu badawczego, obejmującego osady położone na zachód od doliny Yenibahçe, realizowanego w latach 2003-2007.

Rzymska droga w Işıkkale

Zwiedzanie

Teren Işıkkale jest przedzielony na dwie części przez wąwóz oraz zbudowaną w XX wieku trasę asfaltową, wiodącą z Atakent do İmamlı. Dwie dzielnice Işıkkale oddalone są od siebie o 200 metrów. W czasach antycznych łączyła je brukowana droga, której fragmenty zachowały się do dzisiaj. Według Gündera Varinlioğlu dzielnice te powstały jako niezależne osady rolnicze. Położone pomiędzy nimi główne budynki administracyjne i handlowe zostały dobudowane w późniejszym okresie. Badacz ten szacuje, że widoczne zabudowania gospodarskie i mieszkalne wznoszono od końca IV do początku VI wieku n.e.

Işıkkale

Domy mieszkalne w obu częściach osady były jednokondygnacyjne, a wzniesiono je blisko siebie, bez wyraźnego zamysłu planistycznego dla całej wsi. W zachodniej dzielnicy znajduje się rozległa nekropolia z licznymi sarkofagami. Natomiast po stronie wschodniej znajduje się zrujnowana trójnawowa bazylika, na planie prostokąta o bokach długości 30 na 25 metrów. Narteks położony jest w kierunku zachodnim, a absyda - po wschodniej stronie budowli. Podobnie jak w przypadku bazyliki w Hıdırlı, po obu stronach absydy znajdują się tzw. pastoforia czyli małe pomieszczenia pełniące funkcję dwudzielnej zakrystii. Architektura bazyliki sugeruje, że zbudowano ją w pierwszej połowie VI wieku.

Bazylika w Işıkkale

Po wschodniej stronie do bazyliki przylega duża podziemna cysterna. W jej pobliżu znajdują się sarkofagi, z których jeden ozdobiony jest płaskorzeźbionymi girlandami, liśćmi i gołębiami.

Sarkofag w Işıkkale

Informacje praktyczne

Teren Işıkkale nie jest ogrodzony, a za wstęp nie jest pobierana opłata. Ruiny są wyraźnie widoczne z drogi oraz oznaczone białą tablicą z nazwą tego stanowiska. Do zwiedzania warto założyć pełne buty oraz długie spodnie, gdyż teren nie jest w żaden sposób przygotowany do eksploracji.

Işıkkale

Bibliografia

  • Eyice, Semavi, Some Byzantine towns in Cilicia Tracheia, w: 150 years of German Archaeological Institute, Mainz, 1981
  • Hild, Friedrich i Hellenkemper, Hansgerd, Kilikien und Isaurien, w: Tabula Imperii Byzantini Band 5., Wiedeń, 1990
  • Eichner, Ina, Frühbyzantinische Wohnhäuser in Kilikien. Arbeitsbericht über die Kampagne 2003 und einige Ergebnisse des Projektes, w 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, Konya, 2004
  • Varinlioğlu, Günder, Rural Habitat in the Hinterland of Seleucia ad Calycadnum: Architectural Survey at Işıkkale and Karakabaklı, w: Rough Cilicia: New Archaeological and Historical Approaches, pod red. M. Hoff i R. Townsend, Oksford, 2013

    Galeria zdjęć

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Işıkkale

    Dojazd: 

    Samochodem: ruiny Işıkkale położone są tuż przy drodze łączącej wybrzeże śródziemnomorskie z miejscowością İmamlı, i dalej z Olbą i Diocaesareą. Przy tej samej trasie znajdują się również antyczne osady Karakabaklı i Sinekkale. Ponadto, około 600 metrów na północ od Işıkkale znajduje się skrzyżowanie z drogą prowadzącą do zapadliska krasowego Aşağı Dünya czyli Dolny Świat oraz sąsiadującej z nim kolejnej starożytnej osady.

    Powiązane artykuły: 

    Powiązane relacje: