Most Justyniana w Tarsus

Współrzędne GPS: 36.921251, 34.917705

Położenie w mieście: 

Wczesnobizantyjski most nad rzeką Cydnus jest jedną z najlepiej zachowanych, a zarazem widowiskowych atrakcji turystycznych Tarsu. Jednocześnie łatwo go przegapić, ponieważ stoi poza ścisłym centrum miasta, a prowadzą do niego nieliczne kierunkowskazy.

Most Justyniana w Tarsus

Historia budowy mostu nad rzeką Cydnus, obecnie znaną jako Berdan Çayı, sięga okresu panowania bizantyjskiego cesarza Justyniana, tego samego, który zlecił wzniesienie w Konstantynopolu bazyliki Hagia Sophia. W czasach starożytnych rzeka Cydnus uchodziła do Morza Śródziemnego na zachód od Tarsu, który był miastem portowym. Jak można łatwo stwierdzić, obecnie rzeka ta opływa Tarsus od wschodniej strony. Zmiana ta została spowodowana procesem zamulania koryta rzecznego przez osady aluwialne. Proces ten sprawił, że linia wybrzeża cały czas przesuwała się w kierunku południowym.

Most Justyniana w Tarsus

W pierwszej połowie VI wieku, czyli właśnie za panowania cesarza Justyniana, wybrzeże było już znacząco oddalone od Tarsu, przy którym powstała niewielka laguna znana jako Rhegma. Utrudniała ona przepływ wód rzecznych, a w porach deszczowych powodowała powodzie. Justynian nakazał naprawić tę sytuację poprzez zmianę kursu rzeki. Uzyskano to dzięki budowie kanału na wschód od miasta, który miał ułatwić przepływ wód. To właśnie ów kanał wyznacza obecne koryto rzeki Berdan. Nad nowym korytem rzecznym wzniesiono most, znany nam jako Most Justyniana. Konstrukcja mostu opierała się o trzy łuki, wspierające długą na około 60 metrów budowlę.

Most Justyniana w Tarsus

W czasach późniejszych, już po podboju Azji Mniejszej przez plemiona tureckie, most uzyskał miano Baç Köprüsü czyli Most Celny. Pochodzenie tej nazwy jest łatwe do wyjaśnienia: od karawan przekraczających rzekę tym właśnie mostem wymagano uiszczenia opłaty celnej. Nie jest jasne, kiedy zaprzestano poboru tej opłaty. Według przewodnika wydanego przez Zarząd Kultury i Turystyki Prowincji Mersin, opłata ta pobierana była w okresie osmańskim. Natomiast historyk Şahin Özkan twierdzi, że było to myto narzucone w okresie przedosmańskim, zniesione w czasach osmańskich.

Most Justyniana w Tarsus

Most Justyniana służył podróżnym aż do połowy XX wieku i stanowił część głównej trasy łączącej Mersin przez Tarsus z Adaną. Dopiero w latach 60-tych XX wieku powstała południowa obwodnica Tarsu, dzięki której most można było odrestaurować (w 1978 roku) i oddać do zwiedzania turystom jako część parku Kuvai Milliye.

Most Justyniana w Tarsus

Rzeka Berdan, czyli antyczny Cydnus, ma swoje źródła w górach Taurus. Jej dwa główne dopływy nazywają się Kadıncık i Pamukluk. Istotny z historycznego punktu znaczenia jest fakt, że wody rzeki, płynące prosto z gór, są bardzo zimne, względem nagrzanego powietrza równiny Çukurova. W historii odnotowano dwa słynne przypadki zgubnych skutków kąpieli w lodowatych wodach rzeki. Antyczny historyk rzymski pochodzenia greckiego, Flawiusz Arrian, w "Wyprawie Aleksandra Wielkiego" wspomina, że wódz macedoński poważnie zachorował po kąpieli w Cydnus, chociaż później wyzdrowiał. Mniej szczęścia miał kalif Al-Mamun, który po kąpieli w rzece zmarł. W jego przypadku jednak sprawa nie jest zupełnie jasna, ponieważ być może śmierć kalifa była skutkiem zatrucia, o czym wspominaliśmy w artykule o Wielkim Meczecie w Tarsus.

Położenie

Most Justyniana położony jest przy bulwarze Adana, po wschodniej stronie Tarsu, około 2 km na wschód od ścisłego centrum miasta. W odległości 2,5 km na północny-zachód od mostu można natomiast odwiedzić wodospad na rzece Berdan, popularne miejsce piknikowe dla mieszkańców Tarsu.

Bibliografia

Powiązane artykuły: 

Powiązane relacje: