Beşiktaş

Beşiktaş to dystrykt Istanbulu, położony po europejskiej stronie miasta. Ciągnie się wzdłuż cieśniny Bosfor od Pałacu Dolmabahçe do dzielnicy Bebek. Jest dystryktem stosunkowo niewielkim (jak na Istanbul) i liczy sobie zaledwie 190 tysięcy mieszkańców, przy obszarze około 21 kilometrów kwadratowych. Nabardziej znane dzielnice, wchodzące w obręb administracyjny Beşiktaş, to: Arnavutköy, Bebek, Etiler, Levent, Ortaköy, Ulus oraz Yıldız.

Nazwa dystryktu oznacza dosłownie "kamień kołyski". Istnieją bizantyjskie zapisy świadczące o istnieniu kościoła o takiej samej nazwie (greckie Kounopetra), który został wybudowany jako pamiątka kamienia pochodzącego ze stajni w Betlejem - miejsca narodzin Jezusa. Tak więc pamięć o jezusowym żłobku żyje w nazwie dzielnicy Istanbulu. Konkurencyjna teoria wyjaśnia, że Beşiktaş to zniekształcone słowo beştaş (pięć kamieni) i odnosi się do pięciu słupów, do których przycumowane były statki w XV wieku.

Ten brzeg Bosforu był zasiedlony od czasów prehistorycznych. Z racji swojego położenia geograficznego jest osłonięty przed silnymi wiatrami z północnego-wschodu, więc stanowi naturalną przystań dla statków pragnących ukryć się przed burzami. W czasach bizantyjskich Beşiktaş nazywano Diplokionion, czyli podwójny słup, właśnie z racji cumujących przy jego nabrzeżu okrętów.

W czasach starożytnych w miejscu, gdzie dzisiaj rozciąga się dystrykt Beşiktaş, położonych było wiele małych osad, wśród lasów, wzdłuż linii brzegowej. W czasach Cesarstwa Bizantyjskiego pobudowano wzdłuż Bosforu wiele kościołów oraz klasztor. Wówczas również miała swój początek tradycja budowy w tej okolicy pałacu letniego dla kolejnych władców miasta, od kompleksu pałacowego Ayios Mamas począwszy.

Po podboju Konstantynopola przez Turków Osmańskich, gdy tylko sułtanowie uzyskali kontrolę nad wodami Morza Czarnego, brzegi Bosforu stały się portem dla flotylli osmańskiej, a wioski nad brzegami cieśniny, chronione przed piratami, odzyskały spokój i stały się ponownie atrakcyjnymi miejscami dla osadników. Wędrowały tamtędy również karawany, przybywające z terenów Anatolii wzdłuż słynnego Jedwabnego Szlaku.

Władcy Imperium Osmańskiego budowali wzdłuż Bosforu zarówno domki myśliwskie, jak i wspaniałe pałace, z których ostatnim był słynny Pałac Dolmabahçe. Po ustanowieniu Republiki Tureckiej w 1924 roku deportacji rodziny sułtańskiej z kraju, pałace i posiadłości dynastii zostały przekształcone w ministerstwa, szkoły i inne budynki użyteczności publicznej.

Fanom piłki nożnej nazwa Beşiktaş powinna kojarzyć się jednoznacznie ze słynnym klubem sportowym - Beşiktaş Jimnastik Kulübü. Jest to obecnie najstarszy klub w Istanbule, założony w 1903 roku. Jego drużyna piłkarska jest jedną z trzech najlepszych w Turcji (obok Galatasaray i Fenerbahçe) i 13 razy zdobywała tytuły w rozgrywkach tureckiej Super Ligi oraz pięciokrotnie uczestniczyła w rozgrywkach o puchar UEFA. Stadion klubu - BJK İnönü Stadium - znajduje się przy Bosforze, w samym centrum dzielnicy Beşiktaş.

Najpopularniejszą metodą zwiedzania, a właściwie oglądania, wybrzeży Bosforu w okolicach dystryktu Beşiktaş jest wycieczka promowa. Aby wybrać się w rejs wzdłuż Bosforu wystarczy udać się na przystań promów bosforskich w dzielnicy Eminonü, nieopodal mostu Galata. Codziennie około godziny 10.30 wypływa stamtąd prom wycieczkowy. Często w sezonie prom ten płynie również w południe oraz około 13.30. Podróż w jedną stronę trwa 90 minut, a cena rejsu to około 18 lirów w obie strony.

Cieśnina Bosfor z pokładu promu Zdjęcie udostępniła nam użytkowniczka portalu TwS karolcza.

Typowy program wycieczki promowej wygląda w następujący sposób: po odbiciu od brzegu prom mija Saray Burnu. W tym momencie po prawej stronie można podziwiać Pałac Topkapı, a po lewej - przystań Karaköy. W oddali, na wzgórzach widać największe istanbulskie hotele i biurowce w dzielnicy Beyoğlu. Po chwili prom skręca w lewo, zostawiając po prawej stronie Wieżę Leandra, wyznaczającą początek cieśniny Bosfor.

Budynek hotelu Ritz-Carlton Zdjęcie udostępniła nam użytkowniczka portalu TwS karolcza.

Wkrótce po lewej stronie pojawi się bogato zdobiony budynek Pałacu Dolmabahçe, w a głębi lądu - wspomniany powyżej stadion imienia İnönü. Na prawo leży azjatycka dzielnica Istanbulu - Üsküdar. Kolejnym pałacem na trasie promu jest Çirağan, pełniący obecnie funkcję luksusowego hotelu. Przed I wojną światową była to siedziba parlamentu. Za pałacem widać z kolei park Yıldız.

Gdy prom dotrze do Ortaköy (Środkowej Wsi), oznacza to, że znaleźliśmy się w połowie długości Bosforu. Prom przepływa pod Mostem Bosforskim, a po stronie azjatyckiej widać pałac Beylerbey, który niegdyś służył jako letnia rezydencja dla zagranicznych gości dworu osmańskiego.

Pałac Beylerbey Zdjęcie udostępniła nam użytkowniczka portalu TwS karolcza.

Pośrodku cieśniny zauważyć można wysepkę Galatasaray Adası - miejsce wypoczynku letniego bogatszych istanbulczyków, jak również siedzibę klubu sportowego o tej samej nazwie. Następnie prom przepływa obok dzielnicy Arnavutköy (Wieś Albańczyków), słynącej z wielu cerkwi oraz restauracji rybnych.

Prom skręca przy Akıntı Burunu (Cypel Prądu Morskiego) i kieruje w stronę modnej dzielnicy Bebek. Bosfor jest w tym miejscu najgłębszy. Ze wzgórz spogląda tam na cieśninę budynek Uniwersytetu Bosforskiego. Po stronie azjatyckiej czeka niespodzianka - Count Ostorog Yalısı - czyli letnia rezydencja hrabiego Ostroroga, szlachcica o polskich korzeniach, zajmującego znaczące stanowisko na dworze sułtańskim w początkach XX wieku.

Kolejną atrakcją jest miejscowość Küçüksu, w której znajduje się uroczy pałacyk o tej samej nazwie oraz jeden z najpopularniejszych parków w Istanbule. Chwilę później prom przepływa między dwiema twierdzami, w dawnych czasach strzegącymi Istanbulu przed podbojem od strony Morza Czarnego: Rumeli Hisarı na stronie europejskiej oraz Anadolu Hisarı - po stronie Azji. Dalej prom przepływa pod wiszącym mostem Fatiha - trzecią najdłuższą tego typu konstrukcją na świecie, a następnie zatrzymuje się w miejscowości Kanlıca po stronie azjatyckiej.

Most Fatiha Zdjęcie udostępniła nam użytkowniczka portalu TwS karolcza.

Później płynie jeszcze dalej, mijając miejscowości Çubuklu, Paşabahçe i Beykoz. Główną atrakcją Çubuklu jest rokokowy pałac kedywa - Hidiv Kasrı, a Paşabahçe - ogromny zakład produkcji szkła. Jego wyroby znane są na całym świecie i można je kupić również w Polsce.

Przeczytaj więcej o całym Istanbule.