Region:
To średniej wielkości miasto, położone około 30 km od wybrzeża, przyciąga turystów dzięki rozsianym na jego obszarze zabytkom z czasów antycznych. Jednak, pomimo niewątpliwej atrakcyjności dla podróżników, udało się Bergamie zachować nieskażony charakter miasteczka targowego. Noclegi są w nim tanie, restauracje podają smaczne tureckie potrawy, a przechodnie tylko z rzadka są zaczepiani przez naganiaczy i taksówkarzy.
Panorama Bergamy z Akropolu Pergameńskiego
Krótka historia miasta
Początki osadnictwa w okolicach Bergamy giną w mrokach dziejów. Świat antyczny usłyszał o tym mieście w czasach hellenistycznych. Wówczas, w wyniku wojen toczonych przez spadkobierców Aleksandra Wielkiego, Pergamon stał się stolicą rozległego królestwa oraz centrum kulturalnym basenu Morza Śródziemnego. W czasach wczesnego chrześcijaństwa miasto zdobyło sławę dzięki świętemu Janowi Ewangeliście, który wspomniał o nim w Apokalipsie. W okresie bizantyjskim Pergamon stopniowo podupadał, a gdy jego tereny zajęli Turcy był praktycznie opuszczony i zrujnowany.
Pomnik Atatürka w Bergamie
Prace archeologiczne w Pergamonie
Zainteresowanie ruinami antycznego Pergamonu wywołał niemiecki inżynier Carl Humann, który odkrył płaskorzeźby z Ołtarza Zeusa, wbudowane jako fragmenty muru z czasów bizantyjskich. Humann nadzorował wówczas budowę dróg w Anatolii i w ramach prac przygotowawczych zimą 1864/1865 odwiedził Bergamę. Po odkryciu cennych fryzów wykorzystał swoje wpływy, aby powstrzymać zniszczenie częściowo widocznych marmurowych budowli. Jednakże uzyskanie oficjalnego poparcia oraz niezbędnych środków finansowych zajęło mu aż 13 lat. W końcu otrzymał wsparcie dyrekcji Muzeum Rzeźby w Berlinie oraz pieniądze na przeprowadzenie prac od Alexandra Conze, jak również oficjalną zgodę rządu osmańskiego.
Pierwsza kampania wykopalisk archeologicznych trwała w latach 1878-1886, a kierował nią odkrywca reliefów Carl Humann, ich sponsor Alexander Conze oraz architekt i archeolog Richard Bohn. Znaleziska z tej kampanii zostały, za zgodą rządu osmańskiego, wywiezione do Berlina. Tam odtworzono Ołtarz Zeusa w jego oryginalnym kształcie w specjalnie utworzonym Muzeum Pergamońskim. Carl Humann, jako odkrywca tego zabytku, zyskał wielką sławę, która wynikała również z rywalizacji między Berlinem a Londynem, gdzie w British Museum wystawiono fryzy z ateńskiego Partenonu. Carl Human zmarł w 1896 roku i został pochowany w İzmirze, ale w 1967 roku jego szczątki zostały przeniesione do Pergamonu, gdzie spoczęły na południe od fundamentów słynnego ołtarza.
Druga kampania prac archeologicznych w Pergamonie rozpoczęła się w 1900 roku i trwała do roku 1913. Kierowali nią: archeologowie Wilhelm Dörpfeld, znany z prac w Troi i Paul Schatzmann oraz filolog klasyczny Hugo Hepding. W tym okresie wykopaliska skoncentrowały się na terenie poniżej akropolu i zaowocowały odkryciem południowej bramy miasta, dolnej agory, domu Attalosa, gimnazjonów oraz sanktuarium Demeter.
Trzecia runda wykopalisk trwała od 1927 do 1936 roku, pod kierownictwem Theodora Wieganda. Jej wynikiem było odkrycie arsenałów, heroonu (małej świątyni ku czci Attalosa I), Czerwonej Bazyliki oraz Asklepiejonu.
Czerwona Bazylika w Bergamie
Kolejne prace archeologiczne podjęto w Pergamonie w latach 1957-1968 pod nadzorem Ericha Boehringera. W obszarze jego zainteresował leżały głównie teren Asklepiejonu oraz zakończone niepowodzeniem poszukiwania sanktuarium Ateny Nikephoros - bogini zwycięstwa. Zasługą Boehringera było również przeprowadzenie badań okolic Bergamy, w tym rekonesansu mającego na celu znalezienie stanowisk prehistorycznych.
Po krótkiej przerwie kierownictwo nad wykopaliskami pergameńskimi przejął w 1971 roku Wolfgang Radt. W czasie 34 lat pracy na tym stanowisku jego zespół zajmował się przede wszystkim badaniami dzielnicy mieszkalnej, które zaowocowały odkryciem bogato zdobionej posiadłości z okresu hellenistycznego i rzymskiego. Ponadto odkryto wiejskie sanktuarium oraz elementy systemu doprowadzającego wodę do miasta. W ostatnim okresie tych prac skupiono się na Czerwonej Bazylice, która stała się przedmiotem badań archeologicznych i architektonicznych. Ponadto pod kierownictwem Radta zrealizowano wiele projektów konserwacyjnych i restauracyjnych, w tym częściową rekonstrukcję Trajaneum.
Zrekonstruowany fragment Trajaneum na Akropolu Pergameńskim
Również obecnie w Pergamonie toczą się prace archeologiczne, które od 1900 roku organizowane są przez Niemiecki Instytut Archeologiczny.
Dywany z Bergamy
Bergama słynie jako ośrodek produkcji wysokiej jakości dywanów. Historia ich tkania sięga XI wieku, do początków napływu ludności tureckiej na te tereny. Już w XIV wieku Bergama stała się ważnym ośrodkiem produkcji dywanów w zachodniej Anatolii.
W XVI wieku dywany z Bergamy zyskały sławę nie tylko w Imperium Osmańskim, ale i poza jego granicami. Na wielu dworach europejskich były wykorzystywane jako elegancji element dekoracji wnętrz, a wielu malarzy (w tym Hans Holbein, Lorenzo Lotto, Hans Memling i Filippo Bellini) uwieczniło je na swoich obrazach.
Dywany z późniejszego okresu, tj. wyprodukowane w XVIII wieku i później, posiadają nazwy związane z miejscem ich powstania. Zwłaszcza dywany wyprodukowane przez plemiona nomadów - Yörüków - w regionach Yağcıbedir, Kazak i Yundağı - wyróżniają się pięknym odzwierciedleniem lokalnej kultury w zastosowanej kompozycji, żywej kolorystyce, technikach tkackich i rodzajach dywanów.
Dywanik modlitewny Kozak z XIX wieku na ekspozycji Muzeum w Bergamie
Dywany Yağcıbedir wytwarzane są w wioskach położonych nas tokach góry Geyikli na zachód od Bergamy. Ich główne kolory to ciemnoniebieski oraz purpura. Wszystkie motywy kwiatowe i geometryczne symbolizują na nich szczegóły życia społecznego.
Dywany Yundağı są produkowane we wsiach na południe od Bergamy. Najpopularniejsze motywy na nich występujące to mihrab i wpisane w niego kwiat, wazon lub gwiazda. Dominującymi kolorami są: ciemnoniebieski, purpurowy i brązowy w odcieniu wielbłądziej sierści.
Dywany z Bergamy charakteryzuje unikalny styl, będący połączeniem motywów znanych w całym kraju z elementami ściśle lokalnymi. Dywany te są wytwarzane prawie zawsze wyłącznie z wełny, co wynika z tradycji pasterskich plemion Yörüków, które od stuleci są ekspertami w produkcji tych dywanów. Obecnie dywany typu Bergama są tkane w około 80 okolicznych wioskach. Ich typowy rozmiar to 3 do 4 metrów kwadratowych, a gęstość splotu wynosi 12 węzłów na centymetr kwadratowy.
Dywany na sprzedaż pod Czerwoną Bazyliką w Bergamie
Niestety większość dywanów, które można obecnie oglądać w muzeach i meczetach, ma co najwyżej 200 lat. Ich krótka żywotność wynika między innymi wysokiej zawartości wełny. Ciekawa kolekcja lokalnych dywanów znajduje się w posiadaniu Muzeum w Bergamie.
Informacje praktyczne
Noclegi
Opcji noclegowych jest w Bergamie mnóstwo i zapewne dzięki temu ich ceny nie są wygórowane. Większość hoteli i pensjonatów położonych jest wzdłuż głównej ulicy miasta czyli Cumhuriyet Caddesi lub w jej okolicy. Osoby nie dysponujące własnym transportem powinny wybrać miejscówkę w północnej części miasta, skąd łatwiej można dotrzeć na Akropol i do Asklepiejonu.
Osobom zmotoryzowanym polecamy położony jeszcze przed wjazdem do ścisłego centrum, przy Atatürk Bulvarı nr 109 hotel Serapion (tel. +90 232 633 2663). W 2012 roku zatrzymaliśmy się w nim na dwie noce. Cena pokoju 4-osobowego, ze śniadaniem, wynosiła 100 TL. Pokój był przestronny, z klimatyzacją i łazienką, wyposażony w telewizor oraz dostęp do bezprzewodowego internetu. Tuż przy hotelu znajduje się parking dla gości. Drobną niedogodnością był brak balkonu oraz skromne, serwowane śniadanie.
Hotel Serapion w Bergamie
Wyżywienie
Bardzo smaczne dania kuchni tureckiej serwuje w Bergamie lokal pod nazwą Özlem Pide ve Çorba Salonu, położony w centrum miasta przy Cumhuriyet Caddesi. W 2012 roku za kolację dla czterech osób złożoną z dönera w wersji dürüm oraz pide serowej wraz z napojami zapłaciliśmy 26 TL. Podawane są tam również niezłe zupy, w tym mercimek çorbası.
Przygotowanie dönera w restauracji Özlem Pide ve Çorba Salonu w Bergamie
Co warto zobaczyć:
Na zwiedzanie Bergamy należy poświęcić co najmniej jeden dzień, chociaż przy dokładnym oglądaniu może się on okazać niewystarczający. Zwłaszcza, że atrakcyjne miejsca położone są w różnych częściach miasta, więc przemieszczanie się między nimi może być czasochłonne.
Panorama Bergamy widziana z Akropolu Pergameńskiego
Największą, a zarazem najczęściej odwiedzaną atrakcją turystyczną Bergamy jest słynny Akropol Pergameński. Oprócz zabytków, wśród których wyróżniają się wspaniały grecki teatr oraz rzymska świątynia Trajana, można na nim zobaczyć podbudowę Wielkiego Ołtarza Zeusa oraz pozostałości drugiej w świecie antycznym biblioteki. Dodatkową atrakcją jest możliwa od niedawna jazda na Akropol kolejką linową, z której roztaczają się ciekawe widoki na Bergamę, mury antycznego Pergamonu oraz zaporę i sztuczne jezioro Kestel.
Zapora i sztuczne jezioro Kestel widziane z kolejki linowej na Akropol Pergameński
Równie ciekawy, a znacznie mniej zatłoczony przez turystów jest Asklepiejon Pergameński. To antyczne centrum medyczne słynęło z nowatorskich metod terapii oraz z tego, że żaden z jego pacjentów nie umarł, a przynajmniej takie było jego motto.
Teatr rzymski w Asklepiejonie Pergameńskim
Wspaniała budowla z czerwonej cegły, położona u stóp Akropolu, nazywana jest współcześnie Czerwoną Bazyliką. W czasach Cesarstwa Rzymskiego była to świątynia bóstw egipskich, później w jej wnętrzu postawiono kościół chrześcijański, a obecnie w jednej z jej wież mieści się meczet.
Jedna z wież Czerwonej Bazyliki
Lokalne Muzeum w Bergamie posiada ciekawe zbiory pochodzące z wykopalisk na terenie miasta oraz z okolicznych stanowisk archeologicznych. Wizyta w tej placówce jest ciekawym uzupełnieniem wizyty na Akropolu i w Asklepiejonie. Warto zwrócić szczególną uwagę na eksponaty znalezione podczas wykopalisk ratunkowych prowadzonych na terenach obecnie zalanych przez sztuczne zbiorniki wodne, w tym ze słynnego antycznego uzdrowiska Allianoi.
Znaleziska z antycznego miasta Pitane na ekspozycji Muzeum w Bergamie
Jak dotrzeć?:
Autokarem: nowy dworzec autokarowy w Bergamie położony jest 7 km od centrum miasta, przy skrzyżowaniu z trasą İzmir - Çanakkale. Od godziny 6 rano do 19 wieczorem między tym dworcem a centrum Bergamy kursują darmowe autobusy wahadłowe, w nocy trzeba skorzystać z taksówki.
Bergama posiada połączenia autokarowe z wszystkimi dużymi miastami Turcji, w tym z Ankarą (9 godzin), İzmirem (2 godziny) i Stambułem przez Bursę (11 godzin). Połączenia lokalne obejmują między innymi trasę do Ayvalıku (1,5 godziny).
Droga wjazdowa do Bergamy
Dolmuszem: można dojechać z Bergamy do Ayvalıku oraz Çandarlı. Uwaga: kursy w godzinach porannych i wieczornych wyruszają ze starego dworca autokarowego w centrum Bergamy, w środku dnia dolmusze jeżdżą z nowego dworca.
Samochodem: przez przedmieścia Bergamy przebiega trasa E87, z Çanakkale (217 km) przez Edremit (95 km) z kierunku północnego do İzmiru (106 km) i dalej do Denizli (282 km) na południu.
Kierunkowskazy do atrakcji turystycznych w centrum Bergamy
Powiązane artykuły:
Powiązane relacje:
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
