W Muzeum Archeologicznym w Çanakkale zostały zgromadzone eksponaty z terenów antycznej Troady, czyli współczesnego półwyspu Biga. Jednakże, pomimo ogromnego znaczenia historycznego tego regionu oraz jego przebogatej historii, muzealna kolekcja jest dość rozczarowująca. Tym niemniej, wydaje się, że warto odwiedzić to muzeum podczas wizyty w Çanakkale, zwłaszcza przed wizytą w Troi czy leżącym po drodze do niej tumulusie w Dardanos.

Budynek Muzeum Archeologicznego w Çanakkale

Muzeum zostało założone w 1936 roku. Początkowo mieściło się w dawnym kościele, ale w 1984 roku przeniesiono je do nowego budynku. W niewielkim ogrodzie muzealnym znajduje się sporo eksponatów kamiennych, w tym sarkofagi, kolumny i nagrobki.

Sarkofagi w ogrodzie Muzeum Archeologicznego w Çanakkale

Najważniejszym stanowiskiem archeologicznym na obszarze Troady jest bez wątpienia Troja. Muzeum może poszczycić się licznymi znaleziskami z tego słynnego antycznego miasta, w tym z najstarszej warstwy, datowanej na lata 2950-2550 p.n.e. Z tego okresu wystawiono w gablotach naczynia ceramiczne, takie jak patera na owoce czy garnek z pokrywką, jak również marmurowe figurki, które służyły najprawdopodobniej do celów kultowych

Eksponaty z Troi I

Z II warstwy Troi (2550-2350 p.n.e.) pochodzą kolekcje talerzy, naczynie ozdobione przestrzennymi figurami oraz wiele naczyń służących do picia, w tym okazy tzw. depas amphikypellon (termin używany przez Homera) - czyli naczyń wysokie i wąskie, z dwoma uchwytami oraz naczynia zbliżone kształtem do współczesnych kufli.

Naczynie zdobione figurami z Troi II

Muzeum posiada również eksponaty z późniejszych chronologicznie warstw Troi, w tym z Troi V (2200-1700 p.n.e.) - naczynia i dzbany oraz z Troi VI-VIIa (1700-1200 p.n.e.) - naczynia mykeńskie.

Naczynie mykeńskie z Troi VI-VIIa

Z okresu hellenistycznego w Troi pochodzi fryz ołtarza, a z czasów rzymskich - pewien nagrobek oraz posąg cesarza Hadriana (117-138 n.e.). Ponadto na terenie muzeum znajduje się kilka kolekcji 'trojańskich' bez przypisanego okresu pochodzenia, w tym narzędzia z kości, biżuteria i wyroby z brązu.

Posąg cesarza Hadriana (Troja)

Przeczytajcie więcej o Troi.

Kolejne znaleziska wystawione w muzeum pochodzą z dwóch tureckich wysp na Morzu Egejskim. Największą atrakcję z wyspy Bozcaada (czyli Tenedos) stanowią eksponaty znalezione na terenie tamtejszej nekropolii, w tym lokalne naczynia z IX wieku p.n.e., lokalne naczynia (tzw. askoi) z szarej glinki na wino lub oliwę z VII wieku p.n.e., naczynia korynckie z VII wieku p.n.e., ceramika w stylu czerwonofigurowym z V-IV wieku p.n.e. oraz figurki bogini Kybele z V wieku p.n.e.

Naczynia korynckie z VII wieku p.n.e. z Bozcaada

Z drugiej wyspy - Gökçeada (czyli Imbros) najcenniejsze są znaleziska ze stanowiska archeologicznego Yenibademli Höyük. Na tym stanowisku od 1996 roku prowadzone są prace archeologiczne i do tej pory udało się zidentyfikować siedem poziomów architektonicznych. Najstarszy z nich zawiera przykłady tzw. murów cyklopowych oraz ceramikę mykeńską. Głębokość osadów kulturowych wynosi tam od 3 do 5 metrów. Ponadto z Gökçeada pochodzi posąg siedzącej kobiety z II wieku p.n.e.

Znaleziska ze stanowiska Yenibademli Höyük

Niezwykle ciekawe są znaleziska z tzw. tumulusa w Dardanos, położonego kilka kilometrów na południe od Çanakkale. Największe wrażenie robią złote diademy i złote wieńce z IV-III wieku p.n.e. oraz karby z nekropolii z IV wieku p.n.e., w tym biżuteria złota, posążki i ceramika użytkowa. Ponadto z tumulusa i jego okolic pochodzą statuetki hellenistyczne z terakoty, kolekcja posążków Afrodyty i Erosa oraz ceramika z okresu od IV wieku p.n.e. - do II wieku n.e.

Złote wieńce z IV wieku p.n.e. z tumulusa Dardanosa

Przeczytajcie o prawdziwym tumulusie w Dardanos.

Zachęcamy również do zapoznania się z recenzją powieści przygodowej Złote korony księcia Dardanów.

Kolejne reprezentowane w Muzeum Archeologicznym w Çanakkale stanowiska to Tavolia oraz Thymbria. Oba położone są w pobliżu Troi i ciągle stanowią teren pracy archeologów. W muzeum wystawiono pochodzące z nich naczynia z okresu od VI do V wieku p.n.e.

Naczynia z Tavolia i Thymbria z VI-V wieku p.n.e.

Jedna z najciekawszych kolekcji w muzeum pochodzi z Assos (Behramkale). Wśród znalezisk z tamtejszej nekropolii, takich jak naczynia i przedmioty z terakoty z V-IV wieku p.n.e, znajdują się niezwykle ciekawe figurki muzyków z IV wieku p.n.e. Najprawdopodobniej były to podarunki pogrzebowe, zostały znalezione w sarkofagach. Być może posiadają związek z kultem boga Dionizosa. Przedstawiają postaci grające na instrumentach muzycznych, w tym na lirze, kitarze, bębenku i flecie, jak również tańczące i śpiewające.

Przeczytajcie więcej o Assos.

Figurki muzyków z Assos

Z położonego nad cieśniną Dardanele Lapseki (antyczne Lampsakos) pochodzą: kamienna noga stołowa, pomnik młodego mężczyzny, tzw. kuros z VI w. p.n.e. oraz pomnik bogini Afrodyty z okresu hellenistycznego.

Zdobiona noga stołowa z Lampsakos

Pozostałe reprezentowane w muzeum stanowiska to Kyzikos (nagrobek z II wieku p.n.e.), Biga czyli antyczne Pegae (nagrobek marmurowy z II wieku n.e.), Kumtepe (naczynia z VI-IV tysiąclecia p.n.e.), Parion (amfora z brązu i posąg Orfeusza z końca I wieku p.n.e.) oraz Apollon Smintheion (naczynia).

Przeczytajcie więcej o świątyni Apollon Smintheion.

Amfora z brązu - Parion

Muzeum w Çanakkale posiada również wśród zgromadzonych wykopalisk przedmioty ze stanowisk archeologicznych położonych na półwyspie Gallipoli. Z Lysimacheii (nieopodal Bolayır) wystawiono fragment rzeźby konia z IV wieku n.e, a z okolic wioski Küçükanafarta (koło Eceabat) - nagrobek sportowca z V wieku p.n.e.

Fragment rzeźby konia z Lysimachei

Dwa monumentalne i bogato zdobione sarkofagi z muzealnej kolekcji to sarkofag Polyxena, pochodzący z tumulusa Kızöldün koło miasta Biga, z VI wieku p.n.e. oraz sarkofag Altıkulaç w typie greko-perskim z IV wieku p.n.e. z tumulusa Çingenetepe w pobliżu miasta Çan w Troadzie wschodniej.

Sarkofag Altıkulaç z IV wieku p.n.e.

Informacje praktyczne

Muzeum Archeologiczne w Çanakkale mieści się w budynku przy ulicy 100-Yil Caddesi. Od centrum miasta dzieli je odległość około 2 km. Położone jest w bocznej uliczce odchodzącej od głównej trasy prowadzącej z Çanakkale do Troi. Można do niego dojechać z centrum dolmuszami jadącymi na południe do Troi lub Güzelyalı.

Sarkofag Polyxena z VI wieku p.n.e.

Bilet wstępu do muzeum kosztował w 2012 roku 5 TL, małe dzieci wchodzą za darmo. Muzeum czynne jest w godzinach od 8:00 do 17:00.

Przeczytajcie więcej o mieście Çanakkale.

Obejrzyjcie galerię zdjęć z Muzeum Archeologicznego w Çanakkale.